DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Patil chungchang
Dr. Chawnglungmuana - Jun 13, 2023

Zawhna: Tuai emaw Patil te hi an vuak sim theih em? Patil hi mipa hruanghrau deuhin pawngsual hrep se a reh mai tih hi a dik em?
    
Chhanna: He zawhna hi hman deuh khan ka chhang tawh a, tunlai khawvel ah hian sawi thar leh a tula ka hriat vangin ka han ziah belh leh a ni. Mahni anpui kawp hi a saptawng chuan Homosexuality tiin a khaikhawm theih mai anga. Mahni anpui kawp chungchang hi khawvel hmuntin a an buaipui a ni a, subject sensitive tak mai a ni a, kohhran rinna lam zawng pawhin inhnialna nasa tak lo siam tawh, vawiin thlenga thu la inchuhna lian tak a la ni reng. Hriatthiam a harsa a, eng vang nge tih sawi dawt theih loh a ni a, pianken vanga awm an awm thei a, an chenna khawvel nghawng vanga awm an awm thei bawk a, chhan hriat miah lova hetiang zia rawn nei hi an awm nawk bawk. 

Saptawng chuan “Other Gender” ti tein an sawi ta deuh ber a, form fill-up na turah pawh hian Sex – Male or Female bakah “Others” tih hi tunlai khawvelah chuan an hmang ta deuh fur. Ka thawhna SHALOM in tleirawl leh thalaite zinga survey kan neih tawh ah pawh “Others” tih rawn thai hi an awm ve ta nual mai (an uang mai mai nge an ti tak tak erawh hriat a har thung). Hetiang Other Gender sawi khawm nan hian Acronym an hman lar tak chu LGBTQIA+ a ni a, Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Queer, Intersex, Asexual tihna ani. Heta tang hian gender variety chi hrang hrang a awm tih kan hre thei awm e.

Mipa mahni anpui kawp hi keini chuan “Tuai” tiin kan sawi hrang a, hmeichhia mahni anpui kawp hi “Patil” tiin kan sawi leh bawk a. Chutih rualin Tuai tih tawngkam kan hman hi chuan kha mipa kha ze nu deuh (feminine behaviour), tawngkam nem deuh, tui zawng leh duh zawng pawh hmeichhe lam ze awn deuh nia kan hriat te kha an ni ber a. Mahse hetiang ze nei thenkhat hi anmahni anpui itna nei chuang miah lo an awm fo a, nupui nei te pawh an awm bawk. Mahni anpui kawp kan han tih te pawh hi a then chu a nu zawk angah an awm thei a, thenkhat erawhchu tuai ze nei lang miah si lo, mahse an mipat pui kawp ru tlat an awm ve leh bawk; a then phei chu nupui nei chung renga mipa dang kawp te pawh an awm (bisexual). 

Tuai ze nei, mahni anpui kawp te hi sex an hman pawhin an mawng dawhtu an ni deuh ber a, chutiang avanga “mawngkawhur” tih tawngkam kan hman chhan pawh hi a ni thei ang. Mahse thenkhat thung hi chu dawhtu ni thei, deptu ni thei bawk an awm leh bawk a (double decker ti te pawhin an sawi thin). A dawhtu zawka tang pawh hi nupui neiin fate pawh nei an awm leh nawk bawk. Hetiang variety hrang hrang hi Mizo society ah pawh an awm chho ve ta nawk mai a, a tawngtu (affected) tan lo chuan hriatthiam a harsa khawpin a rinawm. Reels pakhat ka enah chuan sap (mingo) patling hi a fapa tlangval tawh sex change hmanga hmeichhia a insiam nen an interview dun a, a pa zawk hi a rilru na a tap zawih zawih mai nia.

Hmeichhe lamah erawh chuan Patil tia kan han sawi hian an chezia, inchei dan leh khawsak phung pawh mipa zia lam pawl an ni fo thin. Hmeichhe nu tak, inchei leh khawsa zia pawh hmeichhe lam zia chiah chiah hi anmahni anpui kawp an awm leh nawk bawk. Chutiang anih avang chuan i zawhna hi chu hmeichhia, mipa khawsa zia leh inchei dana awm thin a kawk deuh kan ti thei ang. Mahse kan sawi tak angin pawn lam lan dana nu tak, mahse mahni anpui kawp tlat an awm vang hian chung te chu i zawhna huang chhungah hian a inkhung tel ang em tih te ngaihtuahna ah chuan a awm.

Patil kan tih te chuan eng vanga anmahni anpui kawp tlat nge an nih? Kan rin dan leh hriat dan, kan thanlen pui, kan chhungte ngei pawhin min hrilh danah chuan mipa leh hmeichhia inkawp turin kan ngai nghet a. Chutiang ni lova an lo awm chuan fel lohna nei, mi ang pha lo, siam that theih ah kan ngai tihna a ni ta a. I zawhna hi a rumra hle mai a, pawngsual i sawi hian a duh lo chung tihna a ni a, dan mitah chuan statutory rape a ni a, thiam loh channa a ni nghal der mai. Chutih rualin lo pawngsual ta tehchek pawh ni ta se a anpui kawp duhna thinlung hi chuti maia thlak danglam theih a ni dawn emni?

Central Jail ah hmalakna kan nei thin a, hmeichhe ward lamah hian hetiang patil ze nei ho hi nu fa nei tawh ho awmna ah an awm tir thin (a la ni reng em chu ka hre lo). Mak ve deuh mai chu patil zia pu miah lo pawh hi jail lo tang sa ten mipa cheia an lo cheibawl chuan rei vak lovah mipa zia an pu thuai thei nia. Tuai kan tih thenkhat te pawh hi an naupan laia chutiang zia nei miah lo, an lo tleirawl chhoh a eng thil emaw ber an tawn (thenkhat chu mipa puitling in an naupan laia an lo pawngsual te an) vanga rawn tuai chho ta daih an awm ve tlat bawk. Counseling a an gender identity siam dik tum hi thil har tak a ni awm e.

Kan ngaihtuahna ti zau atana ka han chhawp duh lai chu khawvelah hian thil nihphung, awm dan tur tia kan sawi tam tak hi kan seilenna khawvel in min tuh chawp a tam ber anga. Entirnan, Khasi society ah chuan mipa in nupui a neihin a nupui te in lamah a lawi a, thurochhiah ah pawh an fapa te aiin fanute zawkin mawhphurhna an chang pawimawh zawk thin. Chu chu Mizo kan nihna atang hian thlir ta ila a awm lo kan ti viau mai thei. Chutiang chiah chuan kan thlir dan, mipa leh hmeichhe inkawp tura kan ngaihna lai hi anmahni (Patil emaw Tuai) thlirna atang chuan a lo awm lo ve viau thei.

Engpawhnise, Patil tia kan lo hriat tawh thenkhat hi pangngai taka pasal han nei leh ta te an awm laiin, mipa ngaihzawng han nei uk a, tui chhunzawm thei lo, an anpui bawk kawp leh mai hi tam tak an awm bawk. Rilru a pawimawh hle tihna a ni a, patil a lo nih chhan kha engemaw tak a awm thei a, chhan engmah awm chuang lova khatiang zia lo pu ta a ni thei bawk. Chuvangin mipa in an mutpui vanga inthlak thei ngawt chu niin a lang lo. Rilru lam enkawlna zawnga hmalak pui bak tih theih a vangin a rinawm; chu pawh chu a hlawhtling kher ang em a hriat loh.

Kristian tan chuan kan rin dan nen a inpersan viau awm e. Bible han zirchian pawh hian mipa leh hmeichhia kan danglam dan – mipa in chi sperm kan neih leh kan sazu neih te, hmeichhia in chhul leh chibawm an neih bakah hnutetui siamna tura an hnute a lo len/um chhoh dan atang hi chuan mipa leh hmeichhia hi inkawp tura Pathian min ruat ani tih chu a chiang hle a. Eng ang pawhin mipa hi sex change neiin hmeichhia ang chiah pawhin insiam mahse (chutiangin hmeichhia pawh mipa ah), kan taksa peng khawi lai atang pawh hian genetic study nei ta ila, mipa kan nihna ti chiangtu XY chromosome kan neih leh hmeichhia in XX chromosome an neih hi zawng tih danglam theih rual a ni lo ve.

Keini Kristian te tan Homosexuality emaw gender identity dang te kan dawnsawn dan tur hi felfai tak neih a hun ta hle mai. Kohhran lian ber Synod pawh hian zirchianna te chu a lo nei tawh ngei mai a, mahse kan rinna mil a kan en/thlir dan tur te, hetiang harsatna nei (anmahni zawk hi chuan harsatna anga an ngai hauh lo mai thei thung) te kan kaihhruai dan tur hi Bible behchhan a kan buatsaih a hun ta hle mai. Kan khawvel danglam tawh takah hian kan fate rual ho hi information chikim an dawng thei a, kan veng seng dawn lo. Chuvangin a inkaihhruaina lam tal hi chu kan neih a hun ka ti hle. Kohhran hruaitu lam te ngaihtuah zui atan kan dah ange.

Latest News & Chhiar Hlawh