DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Period Mumal lo
Dr. Chawnglungmuana - Mar 21, 2021

Zawhna: Ka pu, tleirawl kum 17 mi ka ni a, ka period hi a mumal lo lutuk a, a changin thla khat dawnte ka period a, a chang leh ka awl leh a. Ka period lah hian a changin a rawn tam thut a, a chang leh tlem tetein ka period lawi a. Engnge a chhan ni thei ang? Khawngaihin min lo pui teh (Zawhna chhanna bakah hian hmeichhe tana information pawimawh tak a hnuai lamah ziah tel a ni a, chhiartuten kan lo chik dawn nia; a theih phei chuan kan hmeichhiatpuite hrilh chhawng thei hial ila).

Chhanna: Issue hmasa lamahte kan lo ziah fo tawh angin hmeichhe thineih chungchang hi thil awlai lo tak mai (complex) a ni a. Inrawlh a tam a, buai thei a tam a, pangngai taka thinei theite zawk hi engtin nge maw an pangngai theih viau le tih mai tur a ni. Mihring hi kan inang lo hle mai a, hrisel hmel tak, insawiselna dang pawh nei lote hi thineih buai reng mai an lo ni fo a, chawrche hmel tak tak, fa pawh an nei thei dawn emaw ni le tih mai turte hi thineih lamah engmah insawiselna nei lo, fa an neihpawha harsatna awm miah lova hring duah theite an ni leh lawi bawk.

Hmeichhia tihmeichhiatu chu an taksa  hormones chi hnih – Estrogen leh Progesterone te an ni a. Heng hormones (Mizo tawnga han dah dan a vâng khawp mai a, hormones tih thumal hi hmang zel phawt mai ang)-te hi hmeichhiaah chuan a siamtu ber chu an chibawm (Ovaries)-te an ni. Heng hormones-te hi a control-tu dang hormones thluak atanga insiam a awm hrang leh a, chung chu Follicle Stimulating Hormones (FSH) leh Luteinizing Hormones (LH) an ni. Heng hormones pahnihte hi hmeichhe thineih kawngah an pawimawh hle bawk. Hormones dang hmeichhe thineih kawnga la pawimawh leh chu Thyroid hormones hi an ni leh bawk (thyroid hnathawh buaiah chuan thineih buai a awm fo reng a ni).

Tichuan, hmeichhe thineih buai chhan common ber chu hormonal factors kan tih mai, hormones hnathawh emaw insiam dan buai te, a siamtu organs lam fel lo eng emaw vang te a ni thin a ni. Chubakah chuan chhul lam fel lo vangin a awm fo bawk. Hormones hnathawh buai chhan hi thil hrang hrang a awm thei a, thin (liver) hnathawh buai vangte pawhin a awm thei a, stress (taksa emaw rilru emaw hah) vangtein a awm fo bawk. Hmeichhe tleirawlah hian chi insiam pum lo te, chibawmin chi a pek chhuah mumal loh vang te, chibawmah chi tam lutuk vanga bawk tereuh tete insiam (polycystic ovaries) vangtein thineih buai an nei thin. Chhan hriat chhuah theih miah loh pawh tam tak an awm bawk.

Pawimawh ta ber chu thineih buai chhan hi zawn chhuah hmasak a ni. Chumi atan chuan ultrasound hmanga chhul leh chibawm enchian te, hormonal test tih te, thyroid function test, liver function test tethleng pawha tih a tul thei ang. Hmeichhe doctor-in uluk takin check thei che sela, chu chu a pawimawh hmasa ber ka ti. Ei leh in hunbi mumal lo te, thau/rih lutuk vang te hian thineih buai a awm duh hle bawk. Chuvangin, diet lam uluk leh taksa sawizawi tam te, zan mut that te a tangkai thei bawk ang. 

Hmeichhe tana information pawimawh tak mai ka han belh duh chu thineih hun lova thi put chungchang a ni. Hmeichhia mipa pawl tawh, fa nei tawhte pawh an tel a, a hun lova thi nei thin an awm chuan a rang lama hmeichhe doctor in-check-tir ngei tur a ni. |hian hnai Gynecologist pakhat nen kan titinaah chhul hmawr (cervix) cancer a hmuh tam thu min hrilh a, tam tak chu a tlai hnua amah pan an ni fo tih a sawi. A bikin hmeichhia pasal nei tawh, la naupang tak tak, pasal then emaw thihsante hi sex an hman tawh meuh loh avangin an hmeichhe hriselna (reproductive health) an ngaihthah thin a, thi put an neih chauhin doctor an pan ta thin a, a lo tlai hman tawh fo thin a ni. Chhul cancer hi a intan tirh tea hriat chhuah chuan a zai/enkawl dam hmak theih a; chuvangin, hmeichhe doctor-ah regular taka in-check nachang hriat a pawimawh hle.

Latest News & Chhiar Hlawh