Prologue

‘Bye aw,’ ka ti a; ani paw’n, ‘Bye!’ tiin min rawn chháng ve nghâl a.

In-“bye” zet tawh mah ila, hàw a hmanhmawh thu leh, two wheeler taxi lâk mai a duh thu a sawi a. Amah thlah tùra min ngen zui avàng chuan two wheeler taxi dinna hmun chu ka panpui ta a ni.

Two wheeler taxi dinna kan thlen hnu chuan, ka lam lo a hawi lo. Scooty hnunga thu chung chuan hmuhnawm thlìr tak hian min thlír reng a—Korean serial, “Squid Game” en tui ang mai hian a ni min en reng ni!

A hmél erawh a dik lo! Tlai dang ang ka ti lo! Ruahthimpui pai chhüm ang mai hian a dur hian a dur khup mai. A chhan min hrilh lo. Kei lahin a chhan hre tùrin ka zâwt nahek lo!

Naktûk Inrinni a lo ni ang a; a tûk leh Chawlhni. Chûng ni hnih chhúnga kan inkàwm thei lo tùr chu rei a ti dáwn lutuk a, a huphurh a ni ang, te ka ti rilru deuh. Sikula kan inkawmna hun rei lo te chhúng chu, hun zalènna a neih chhun a nih te pawh ka ring deuh rum rum hial bawk!

Two wheeler taxi chu a dinna atang chuan a tlän chhuak tan dáwn. A che ta. Ka lam chu rawn hawi lêt leh tâwk tâwkin, ring angreng fé hian, ‘Phawts aw…’ a rawn ti. Scooty chu a tlän a. A hriat ngei tùra ringin, ‘Phawts!’ ka ti ve a. Ti chuan, kan “in-phawts” hlen ta a ni!

I
Sikul thar leh thian thar

Amah chu Chhantei a ni; a hmingpum VL Chhanchhuahi. Kuminah páwl kua kan zir tan ve ve a. Kan sikul thara páwl kaw zirlai—mi thar vek zínga mî kan ni ve miau a, tùn hmaa inhriat lâwkna kan nei bîk lo. Section khatah kan awm dùn chiah lo nâ a, kan sikul building chhak lam, “Old building” an tih maiah chuan kan section chu a awm ve ve a. Kan section awmnaah Class Captain kan ni ve ve bawk. Chu bâkah, Zirtàwpni chawhnua Co-Curricular Activities (CCA)-ah Badminton Club kan zawm ve ve bawk a. Chu vàngte pawh chu a ni ang, kan innél hmain kan inkàwm ngeih thuai mai.

Kan inkawm tan tak takna pawh, Zirtàwpni tlai khat, CCA huna badminton kan khelh dun atangin a ni. Doubles-in kan khèl phawt a. Kan tang dùn a. Chumi hnu, mi dang inkhelh lai chuan kan thu dùn reng a. A tawng duh roh phian a. Amah chu a nèlawmin a bula awm chu thawventhlâk riau hian ka hria.

Mi dang khelh hnu chuan badminton court chu a ruak a. ‘Min cho em—single-in?’ min ti!

Chutia a hmeichhia zâwk chò ngam tùra ka awm hrim hrim chu ka tlàwmngai ve ngang mai. ‘I duh leh i thiannu Sàwmi saw va sáwm la, in phnihin tang ula, min tum rawn dáwn nia,’ ka ti.

Ani chu ngawi rengin court-ah chuan a lût a. A nui ver ver a. Minute khat vêl kan toss hnu chuan kan inkhèl tan tak tak ta. A tawi zawngin sawi mai ang—a chipchiara sawi a zahthlâk êm mai—16–21-in ka hneh lo!

Second game kan khelh leh dáwn chuan sikul bàn dár a rawn ri a. Kan Sir chuan hming lamna lama kal khâwm tùr thu mike atangin a rawn puang a. Ka hneh loh Chhantei kianga kal ringawt pawh chu ka zak tlat a. Chutia kan kal dun chhúng—minute khat pawh tling lo chu rei hi ka’n ti êm êm mai mai khawp a! Ka zakin ka tláwm ngawih ngawih ringawt mai a nih chu!

Bàn hnu chuan kan class room lam panin kan inzui chho a. Kan véng awmna te kan inhrilh. Ani chu Aizáwl hmàr tàwp véng pakhata awm niin kei, Aizáwl chhim tàwp vénga awm ka ni ve thung!

‘A nih chuan, kan häw rual thei dáwn hlek lo a nih chu!’ ka ti a. ‘Nangmahin i hàw ngam lo em ni?’ min ti khauh! Ka chháng vêl peih tawh lo e! Zah tawh sa mah nâk laia a!

Kan awmna a inkàrkîk mai si! Sikulah bâk kan inkàwm thei si lo a. Sikul tan hma, chhùn chawlh lai leh tlai sikul bàna bus stand thlen hma leh bus chàn hun chhúng bâk inkawmna hun kan nei ngai lo. Kan hun äwl neih chu kan hmang äm thìn khawp a—thian dang pawh kan neih tlèm phah rëng a ni.

A hnu deuhah chuan tih dàn thar kan ruahman a—tlai sikul bàna badminton khelh dun dàn tùr a ni kan ruahman chhuah chu. Inthlâkna tùr thawmhnaw dang bâkah, badminton racquet leh shuttle cock-te kan pai (ru) thìn. Kan sikul thenawma Á pa thianpa dàwrah kan dah mai thìn a. Sikul iptë nèn kan inkhai báwr nasa thìn aläwm.

Sikul bàn vêleh kan bag lian chu kan zuk la a, sikul hall-a inthlâkna pindanah kan inthlâk a. Badminton kan khèl dùn thìn. Kan inhriat tanna—ti ila, kan inkhelh hmasak ber tum khán hneh lo mah ila, a hnu deuh chuan ka chak ve ta … zeuh zeuhin!

Khita ka sawi zuai ang khian ka mipa thian dang chu ka ning thuai a. Chhantei tel ve lohna ram chu khaw-ram ang mai hian ka hre thìn. Mizorama sikul lian bera ka zirlaipuite chu phu nuai nuai tho mah se, a awm ve lohna hmun a nih chuan hmun khawhar a chang zêl thìn.

Amah Chhantei chu ka thian tha ber a ni thuai a, ni reng se pawh ka ti. A thian tha ber ka nih ve thu pawh, ‘Mipa thian hi ka kàwm ngai lo a; mahse…’ a tih tum khán a sawi chhuak ve. Ka làwmzia mai chu!
Chhantei vàng hian ka thian tha ber leh ka mi rin ber ka thlâk phah ta hial a. Kan inkàwm rei tial tial a, kan inngainatna a thûk tial tial bawk. Amah vàng bawkin ka rilru put hmang pawh a danglam zo ta.

Rilru kawi ngil ngel pu thìn kha min herh ngìlsak ni hian ka hre ta ber a. Mi huat tùr, a zawna zawng emaw tih mai tùra mí that lohna lai hmu fuh thei fú mai hi ka ni thìn. Mahse, amah Chhantei avàng hian khawvêl màwina leh a chhúnga nunga chë—kan mihringpuite leh Siamtu thil siam—thing leh mau, sava, ran leh ramsate màwina leh hlutnate hi ka hmu thiam ve ta a; nun hlutzia ka chhar chhuak ve ta!

Zàn mut dáwna ka tawngtai paw’n, point khatin tawngtai subject ka ti pung ve ta e! Chu chu hlu ka ti a; rohlu tak mai min chharsaktu ka thiannu chu chhar fuh ka inti hle thìn. Ka kawm chian poh leh, amah ka ngaih sànna pawh a zual zêl a ni ber mai.

Chhantei kiangah chuan tù mah hi a rèl theih loh a. Ani chuan, ‘Mi fel lo nia kan hriatte pawh hian, keini aia that zâwkna lai an nei vek a nia. Keini aia zirlai thiam lo anga kan ngaihte pawh hian, kan thiam loh thil tam tak an thiam ve tho tih hi ka vawng reng thìn. “Kan khuaah lo zin la, kan bai bél i hre nghâl bîk dáwn em ni?” mi ti ta se, kan hmui kan chip cham mai ang! Tú mah hi innuihzat thei kan awm lo…’ tih thu fing te min hrilh thìn.

Zan khat chu mut dáwnah Á nu’n phone min rawn pe a; ka charge nghâl daih a! Phone khawih neuh neuh ai chuan mut paha Chhantei ngaihtuah neuh neuh chu ka thlang zâwk tlat a! 

Chhantei fin êm êm dànte chu mak ka ti a. Upa riau tùrah te ka ngai deuh. Ka phone charge lai chu ka phawi a. WhatsApp lama a “status” leh Instagram-a a “story” te chu ka en a. Minute sarih kalta maia a “update” an ni. Pathian Thu a kutziak ngeia a ziah chu WhatsApp “status”-ah leh IG lama “story” atán a lo hmang a. Chu chu Philippi bung 2:2 thu tàwp lam: “…mi tinin inngaitláwm takin mahni aiin mi dang tha zâwkah ruat theuh rawh se,” tih kha a ni.

WhatsApp lama a “status” chu “like”-sak pahin, ‘Lalfing. Mu tawh rawh!’ tiin ka “comment” zui a. Rawng päwlin a in-“tick” nghâl.

Ka phone-a Chhantei “…is typing…” chu ngawi rengin ka thlír a. Ka nghah det hnuah, ‘Kan sawi tawh kha … Social media hmanga inbiak loh tùr kan tih tawh kha…’ a rawn ti.

‘Maw!?’

‘Tûl tàwpkhâwk loah chuan in-ràl biak awih loh kan tih kha! A tùl tàwpkhàwkah SMS emaw phone call hmangin emaw kan tih kha!’ a rawn ti leh.

‘Avbt!’ (A va buaithlâk!) tiin ka chháng.

‘Nih leh lawks, i DoB (pian ni, thla leh kum) min lo hrilh, please,’ ka ti leh hräm a.

Chhantei chuan, ‘Ka thih ní-ah i hre khawp ang, thiana!’ a rawn ti daih mai!

‘Tawk “den” e a!’ ka ti ringawt! Thu dang, thu pawimawh tak ka chhut leh mék lai chuan, ‘Mu tawh tùrin min duh tawh bawk a … nih leh, mut tui aw… Phawts!’ a rawn ti daih!

Ka thil chhut lai chu ka “delete for all” leh a. ‘Naa…’ tih chauh ka thawn ta zâwk a! Rawng päwlin a in-“tick” thei tawh lo!

Ka nghah deuh reng hnu chuan, ‘Phawts!’ ka va ti leh hräm a…

Chhunzawm tùr..