Phawts!- III
Zirsangkima - Aug 11, 2025

First term êkzam kan la hmachhawn lo a; unit test erawh tum hnih kan nei tawh. Kan test hmasa zâwkah Chhantei chu top 10-ah a lang pha a; kei chu Mathematics-ah ka fail! 2nd test êkzam lai chu online lama sumdàwnna ka beih rim lai a ni a; mahse, hma ka sâwn ve det—47-na ka ni; Chhantei, 12-na.

Tum khat chu chawhma atangin ruah a súr cherh cherh reng a; mahse, chhùn chawlh lai chuan khua chu a rawn ëng leh deuh. Chawhnu period hmasa bera lo lût kan Miss chuan hming a lam zo a, a chhuak leh daih a. Keiniho chu kan zi nuai nuai mai. A duh an zai a, a duh an räk a, a duh hmeichhe bulah te an thu. Chutih lai tak chuan namén loa nasa hian ruah chu a rawn súr leh chiam mai a—thlí erawh a tel lo; ruahthimpui vànglai a pèl tawh a ni ang.

Ka thutna atang chuan ka thiannu Chhantei nèna kan thut thinna, Fártuah küng hnuaia thutthlèng chu ka thlír reng a. Ruahpui vànàwnin a nan huh hnêp, “kan thutthleng” mal din chu khawhar ngawih ngawih hian ka hre tlat a. Chuta thu thìn, keini pawh kan khawhar a ring ve ni te’n ka ngai hial! Kan thutthleng lah chu, chhümin a khuh deuh chiai reng a. Mak tak maiin mawi ka ti ta êm êm a. Chu aia mak lehzualin, ka lung chu a léng ta êm êm ringawt a!

Kan class room chhúng ri nuai nuai paw’n a khap daih zawh rual lohin ka khua chu a har ngawih ngawih a ni. Ngaih bîk pawh nei loin ka lung chu a léng ringawt a … ti ngawt ila, keimaha kim lo awm chu ka hre si! Ka thil thlìr mék, kan thutthlènga thu thìnte chu ka ngai a niang—keimahni chu!

Chutia khawhar ru taka ka awm lai chuan ka rilru chuan Chhantei chu a ngaihtuah neuh neuh lo thei lo—vawiinah kan la inkàwm miau lo a!

Zíngah sikul tlai lo chauhin a rawn kal tlai a. Chhùnah lah ka hmu lo … ti ila, ka zawng hran lo. Ani paw’n min rawn pawh bîk lo. Ruah a súr deuh reng ve bawk a…

Chhantei miziaa mak ka tih êm êm thin chu, an chhúngkaw chanchin min hrilh tha duh miah lo hi a ni. Chu chuan ka ngaih a ti tha zân lo thìn. Kan inkawm tirh laia kan thuthlungte kha ka hre chhuak uai uai mai—kan class room thlanga kan thutthlenga thu chunga kan thlun ngei mai kha.

Khami tûk khán fiah leh felfai takin Chhantei chuan, ‘Kan inkárah hian … e!—thian kan nihna inkár zâwkah hian, kan ngaih pawimawh hmasak ber tùr chu Pathian a ni; a dawtah kan zirlai,’ a tih tuma keiin, ‘A pathumnaah chhúngkua,’ ka tih ve rawk min chhànna: ‘Tül lo!’ a tih tlat tumte kha ka ngaihtuah chhuak a—a ngawih daih tâkzia te kha. Ni e, khata chin kha Chhante nèn hian chhúngkaw chanchin leh ngaihzáwng lam thu rëng rëng kan sawi dùn ngai ta lo.

Amah hi fanu mal a ni tih chauh an chhúngkaw chanchin ka hria—chu pawh an class-a mi, an Section captain Gideon-a hnên atangin. A nu leh pa hi eng hna thawk nge an ni tih te leh an inah tù tù nge khawsa tih pawh ka hre lo. Ka zawh paw’n a sawi tha duh ngai lo. Amah paw’n kan chhúngkaw chanchin min zâwt ngai bîk hek lo. Tih palh thil deuh roha ka sawi chhuah cháng paw’n, ‘Chhúngkaw thil chu inzawh awih loh kan tih tawh kha,’ a ti ringawt thìn. “Ni e, kei ngei paw’n Chhantei mai ni lo, tú ma min hriatpui loh thurûk thuh rûk ka nei ve tho aläwm,” ka ti rilru ve mai thìn.

Chawhnu lam class chu kan kal tha viau lo. Sikul bàn dáwn ruaiah chuan ruah a báng chauh a; a hnu lawkah khua chu a rawn ëng leh vûk a. Ka hmuh chin zawng chu sil fai ang sar ni mai hian ka hmu a; ka lung an ti awi hliah hliah a ni. 

Sikul bàn rual chuan páwnah chhuakin Chhantei te class room lam ka pan nghâl a. An hmun phiah tlai a nih avàngin kan thutthlèng bulah chuan ka lo nghâk a ni.
    Rei ka nghah hma chuan an zo mai a. A lo chhuak. Min hmuh rual chuan, ‘Nge? Min lo la nghâk 'mi a?’ min rawn ti deuh khá khá a.

A hmélah chuan hlim lohna leh lungawi lohna emaw, thinurna emaw hmu tlat hian ka inhria! Tin, min biak dàn hmek hmuk atang te pawh chuan … nuam ka ti lo!

‘Chhante, 'ngati nge a?’ ka ti ringawt.
‘Nge?’
‘Aw … i thinrim 'mi a?’
‘Tu nge ka thinrim ti?’
‘Vawiinah pawh i rawn chhuak miah lo. Kan thutthlêngah pawh i rawn thu ve lo … bâkah, naaa … a nuam lo … I nuam lo 'mi?’
Chhantei chuan, ‘Nuam … lo … hran lo e,’ a ti muang ban charh a.
‘A nih … 'ngati nge? I awm dàn a va dang ve. Ih … i hlim loh hmèl e…’ ka ti leh hräm.
‘Dang vak 'mi a? Hmél hi kan rilru put dàn lan chhuahna chu a ni tehmeuh mai; mahse, hméla lan chhuahtír remtih loh rilru put pawh phalsak kan ni ve tho aläwm!’

Chhantei thu sawi chu ka va’n hre thiam lo tak! Chiang taka thil sawi ve mai loa ngaihtuah chet chet hnua hriat thiam theih chauh tùra thu sawi hi a chíng tam mah mah ka ti fo. A cháng chuan, a thu sawite hi mut dáwnah te ka hre thiam ve chauh thìn. A fiamthu thenkhat pawh, zanriah kîl dáwna nuihpui ve chauh pawh ka nei fo! Zirtírtute hrilh fiah hnua kan hriat thiam chauh thin, kan zirlai bu, kan text book te pawh hi ang ka ti deuh roh thìn—Chhantei hi!

Kan ngawih deuh reng hnu chuan kal tum ni àwm tak hian a tawlh hrut a. Mi pawh a en lo. A Intac pheikhawk berh vàng pawh ni chuang loin hnuai lam bih rùn chungin, ‘Puia, kal mai ka duh. Damdawi inah kal leh ka ngai a…’ inthlahrun hmèl tak hian a rawn ti chhuak a.

‘Ngati nge? Tu nge awm a?’ ka ti hluai a.
‘A … kan chhúng … ka chhúngte.’
‘A tù ber nge damdawi ina awm chu?’
‘Chhúngkaw chanchin chu sawi lo ang! A … a ninawm. Phats aw…’ tih leh min kalsan chu a rual a. 

Phe hlawk hlawka min kalsantu, Chhantei chu ngawi renga ding chungin ka thlír dauh dauh a. Liam lo tùra ka duh ka thiannu, ka mamawh êm êm mai chu a ral raih thleng ka thlír a. A liam hnu pawh chuan a zawh hnu lamlianah chuan, “A thlá tal hmuh tùr a awm tâkin…” ti ni àwm fahranin kawngpui ruak huai chu ka  thlír zui reng a.

In ka thlen chuan ka hmél leh awm dàn a dik zân lo tih Á nu chuan a lo hai hauh lo. A chhan min zâwt dawt hreh deuh a ni ang, ‘Vawiinah Chhantei nèn in inkàwm em?’ min ti ringawt a; ‘Uhmmhh!’ ti chauhin ka chháng.

Mak ka ti angreng fú. Mahse, kan hmél hi kan rilru put dàn a zira hlima ngui thìn a ni tih hre thiam tawhtu chuan, Á nu finna leh min ngaihsakna chu ropui ka ti ta zâwk a.

Chumi tlai chuan chaw ei ka harsat; chu aiin lehkha zir luih! Ka awm dàn hre thiam vektu Á nu chuan ka phone pawh min pe har lo. Phone leh computer chu ka’n thlun zawm dáwn a. Mahse, ka hna pakhat—online-a a rûka ka thawh thin pawh chu ka thawk peih hlawl lo! Mut mai chu ka harsat lo a; mut hilh erawh harsa tak a ni.

Phone atang chuan ka account pangngai­ah Instagram, WhatsApp, Telegram leh Facebook lam ka keu kual a. Chhantei chu a reh hmak. A reh hlen dáwn ta emaw tih mai tùr khawpin a reh! Chûng social media-te chu a tel ve lohna khawvêl—hmun khawhar ka tih mai thin kha an chang zo ta vek a. Chu khawvêl chu ka chènna ram a ni!

WhatsApp-a: “Tu nge dam lo chu? Engati nge? I rilru a nuam lo em ni? Eng nge i harsatna…?” tih ka chhut tlar duatte chuan thlírtu mi dang a tawng si lo a! “A tül tàwp khâwkah chuan SMS-ah…” a tih kha ka hre chhuak. Mahse, ka Outbox-ah chuan, ka thu chhut: “Tu nge dam lo chu? Engati nge? I rilru a nuam lo em ni? Eng nge i harsatna…?” tih zawng chuan, ka chhut zawh atang khán zanlai pelh rät thleng min thlír reng ringawt! A bâk—a awm lo! “Phawts” tia mang tha tùr ka nei lo a; “Phawts” tia min mang tha lêt tùr pawh ka nei hek lo!

Phone-a ka thu chhutte chhiar ngat ngat chung chuan ka lo muhìl ve ta a ni ang. Zíng ka harh chuan phone chu ka lo la hüm reng a. Ka ti nung a; message báwm ka hawng leh—chhànna dawng lo ka zawhnate chuan min lo thlír leh reng ringawt a!

Phür lo zetin sikul ka kal a. A hun ngaiah ka thleng leh. Fártuah küng hnuaiah bawk chuan ka thu leh reng a. Sikul tan dár rîk thleng mahniin ka thu.

Chumi ní-a Chhantei sikul rawn kal thei lo chuan ka ngaih hi a ti tha lo lehzual a. A dam lo enkawl chu tu nge tih hriat chian chu ka duh hle a ni. Chumi piah lamah eng emaw ni hian min mawlh tlat a; ka hlauthäwng ru tlat a nih chu!

Chhùn chawlh lâwk laiin Chhantei te Section captain Gideon-a chu ka bia a. Ani hi Chhantei te véng thenawma awm, nikum atang tawha online lama ka lo kawm tawh thin a ni. Thûk takin inkàwm lo mah ila kan innél ve fu. Chhantei sikul kal loh chánga ka hnêna report rawn pe thìntu pawh amah hi a ni. Chhantei sikul lo kal loh chhan chu ka zâwt ta a.

‘A pa thih kha i hre lo em ni? Nizànah an that! A nu’n a that an tih kha!’
Ka va han phu chiang nasa tak êm!
‘A nu hi rilru lama buaina nei a ni a. A pa hian ngaihzáwng, a … hmeichhe dang dang kawp làwr a chíng a ni àwm e…’ a la ti zui tak deuh deuh a! Ka ä lo chauh a ni!

—Kár lehah “The Final Phawts” hmanga khàr kan tum ang… (tàwp thei tak ang maw le!?)

Latest News & Chhiar Hlawh