Vawiina mite chhiar tûr thu ziak thei tûra A AW B min zirtîr tantu te, ‘Science chu a tiha tih a ni,’ tih mi zirtîrtu zawng zawngte leh kan Mathe’ Sir zawng zawng te, ka Head leh a hnu deuha Headmaster kan tih tlai khawhnu tâk zawng zawng te, Principal leh an Vice, kan Miss leh Sir, faculty member zawng zawngte nên, in vaiin vawiin in ni ropuiah hian zahna chibai, a bûka ka bûk theih azawnga a sâng ber ka bûk a che u. 

Vawiin Zirtîrtu Nî ber khera in chhiar tûra ka huang an inhawng huau mai hi vânnei ka va’n inti tak êm—châng dang kân chi ka ni lul lo e! In hming ka lam vek sêng lo tûr erawh pawi ka ti a; he rilru thawlêng taka in hmêl leh min zirtîr ka la hriat si, in hming ka theihnghilh tak te nên lam ka la hre reng tho tho che u a nia… Hna zawng zawnga hna pawimawh ber thawktu in ni miau si a.

Pi Kimi Sikul chhuak—Keimah! A-Pâwl zînga êk cheh zing pâwl ka ni a. Tute nge ka êk cheh min buaipui kan zirtîrtute kha ka hre chhuak zo tawh lo; mahse, in hnathawh ropuizia erawh theihnghilh chi rual a ni lo! Êk cheh chungin A-pâwl ka pass ve ta… Pi Kimi Sikul lam ka bêl ve thei tawh e.

Kan vênga Pi Kimi Sikul chhuak ngat ka ni a. Sâp Sikul kha, khatih laia kan vêng êm êm, Ramthar vêngah khan a la awm lo a. Mahse, kan vêng Primary Sikul-I-a lût phâ ka ni ve kha ka inchhuanpui thei nasa! Pu Khûma Mathe’ zirtîrna dawnga vawiina ‘Maths teacher’ inti ve ngat hian English min zirtîrtu Pi Hnêmi hlutna a tih dal phah lo a; Pi Siami te khan keini Mithun-a leh thir chhe zawn bâk buaipui nei lo kha min han buaipui ta thîn a nia. 

Head ni chunga inti thu ngai miah lo Pi Kimi tak kha aw … kan sikul khan ‘Pi Kimi Sikul’ tih kha a inhmeh bîk ngawih ngawih thîn. Kan zir lai piah lama Pathian thu leh kan nun hman chhoh zêl tûr tâna thu tha tak tak min hrilh peih reng thin a; ka ngaih sânna hi dam chhûng hawlh thil a ni. Pâwl li Board exam lai te khân, in lama kan zir that loh hlauin an inah min ko khâwm tak tâwk tâwk thîn a. Ist-ah a nih kha kan pass dual kha!

Pâwl li kan nih laiin a ti alâwm Pi Kimi chuan, ‘Khawvêl han changkân tawhzia mai chu! Hmân niah Durtlâng damdawiina an khâwl pakhat a chhia a. Hmanhmawhthlâk deuha hman a tûl si. A siam thiam chu Mizoramah mi pakhat chauh a awm—Aizawl Civil Hospital-a mi. “Civil hospital in hria em?” ’ min tih lah chuan a zâtve vêlin khân bân kan la phar dual mai si! Aizawl Civil Hospital min hrilh fiahsak leh kêlh hnuah, ‘Chuta hna thawk pakhat chauh chuan a siam thiam a; Durtlânga kal hman ziazâng a ni si lo. Mahse, tih dân an hre ta tlat! Telephone hmangin, “Chutia a awm chuan chuti chuan i ti ang a. Chu mi kha mi chuan thlâk la…” tia telephone hmanga inhrilh zêl chungin hun rei lo te chhûngin khâwl chu zu siam tha thiam tawh a!’ tia min hrilh laia kan vawiin hlatzia mai chu maw! Vawiinah chuan a thu sawi hi ‘mak’ ni loin ‘fiamthu’ a ni ta!

Amah leh a thawhpuite bâkah an rin Pathian vânga la heti ve thei hi ka ni e. In chungah ka va lãwm êm! He leia dam reng tlâk in ni, chawimawiin awm mawlh rawh u!

Pi Sângpuii Sikul chhuak—Keimah Tho! Pâwl li Board exam, Primary Leaving School Certificate chu Ist Division-ah ngat ka pass avângin ka pa duh thu sâm, kohhran sâp sikul tha, Modern English School-a lût ve thei ka ni a. Principal PC Lianhmingthanga, ka hmuh phâk china Mizo zînga mi smart bera vawiin thlenga ka la ngaih khân hming a rawn lam a. Ka hming zâwnah a tâwp chat. Sap tawngin a tawng a; ka rilru-in ka lo by-heart hman. Tûn hnua a sawi ka hriat thiam leh dân chuan, ‘Eng subject pawh sâng tak thlengin i la zir thiam kim vek dâwn a nih hi. I hming hi ka duh zâwng tak a ni,’ tih vêl a ni âwm e. Ka ni ta si lo! Min hre thiam hrãm ang che, my respected Principal.

Kan pâwl … pawh ni tawh lo, ‘kan class’-ah chuan engkim mai kha sâp tawng a lo ni vek tawh mai a; sap tawnga tawng loh vaih chuan—hrem! Chawlhlâwk huna sikul canteen-a chêng 2 duli-a chow sa tui leih chan loh hlaua kan inchuh hun lai khân kan class teacher Sir Maliana tarmit power zât tûr kha kan va’n inrinsiak nasa thei tehrêng! Mahse, ka ring ve ngam lo—a chhin paw’n. Sap tawng hlîrin an ring zêl a. Mizo tawnga tawng kha an inhêk zêl thîn si a. Ka ngawi hmak zêl a,.pâwl nga ka zir laiin kum tluanin ka ngawi! Fel vâng ni miah loin kum tâwpah nungchang tha lâwmman erawh tû ma chuhpui rual lohin ka dawng!

Kan Headmistress Pi Sangpuii mawlh mai kha. A hming leh a felzia a inzawm tlat a. Mi hriat thiamna, naupang hmangaihna leh rilru thianghlima khat a ni; ani anga mahni hnaa chiang kha ka va han hmu tlêm tak—zêp miah loah chuan! Miss, lo dang zêl ang che. 

Ka inzawh fo chu, ‘Sir MK-a leh Sir Robin-a (Mizo Idol judge) te kha awm ta lo se Chhiarkawp zirtîrtu hi ka ni ve ang em le?’ tih hi a ni. Nuam ti taka min hrilh fiah kha nuam an ti a; nuam ti taka an mi zirtîr anga keimahnia kan chawh ve kha khawvêla en nawm ropui berah an ngai tlat bawk thîn. Tin, vawiina ka kutziak mawina chhan, certificate ziak tûr ilo fahrana min koh phar ve sek thinna chhan pawh hi anni pahnih vâng hi ka ti lo thei lo. Kawng engkima ka “Sir” pahnihte an ni.

A thui dâwn e, i duhtâwk rih phawt teh ang. Vawiin Zirtîrtute nî-ah hian hotunu leh hotupa hmasa te, kan Miss leh kan Sir zawng zawngte leh kan Head zawng zawngte, pension ta zawng zawngte tiamin zahna chibai ka bûk a. An mi beisei leh an mi ngaih ang ka zir chhuak ta lo erawh pawi ka ti hle mai. Govt Mizo HS-a ka hun hman dân te leh Hrangbana college ka kal ve lai chanchin chu ni danga sawiah khêk mai teh ang.