DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Rannung Seh-ah Rul sa a tha reng em? ZALEN Daktor Ka Zawhna chhanna hi lo chhiar teh...
Dr. Chawnglungmuana - Feb 19, 2024

Zawhna: Ka pu, rulsa hi rannung seh tan hian 3 laiin ka dampui an tih ka hre tawh a. Medical lam atangin a finfiah theih em? Enge a thatna tur ni ang?

Chhanna: I zawhna rawn chhawp chhuah hi a tha hle mai. Ka thiam ang leh hriat chin angin chhan ka han tum ange. A hmasa berah chuan modern medical science chungchang hi remchanna la in han sawi hmasak kan tum anga. A dawt leh ah chuan hnam hrang hrangin anmahni tawn hriat atanga natna an enkawl dan te pawh tarlang tel ila. Tichuan rannung seh natna kan tih mai – Scrub Typhus chungchang hi kan sawi leh dawn nia.

Modern medical science hi khawvel thiamna sang tak mai, engtik lai pawha thang reng leh hmasawn reng a ni a. Natna enkawl dan Guidelines te pawh inthlak danglam ve reng a ni bawk. Tin, mihring natna enkawlna lam anih avangin damdawi chi khat lek pawh hi hmang tur chuan zirchianna tam tak a paltlang a ngai thin a, fimkhur a ngai em em a ni. Chumi piah lamah chuan damdawi tam tak, a bik takin antibiotics te hi a ei dan tur ni lova kan ei fo avangin natna hrik that thei lo leh hman tlak loh ah a chang fo thin (antibiotic resistance tiin kan sawi).

Natna inkaichhawn theih, hrik in a thlen, communicable diseases kan tih tam tak zingah hian eng thil ber emaw kaltlanga inkaichhawn theih bik an awm a, entirnan kan hriat lar Malaria te hi thosi seh atanga kan kai a ni a, thosi seh loh chuan kai a theih loh. Chutiang tho in Scrub Typhus pawh hi rannung chi khat “mites” naute seh atanga kai a ni. Chutiang ang natna ho chu Vector-borne diseases tiin kan sawi thin.

Vector borne diseases tam tak hi a invenna atan chuan a thlentu agent control kha a pawimawh hle a, chuvangin malaria laka inven nan thosilen damdawi kah kher hmang tur te in sorkarin mipuite a zirtir thin a. Scrub typhus hi erawh a sehtu hi hmuh mai a har a, fehna hmun te, ramvahna hmun lamah te hetiang Mites naute hi a awm tam avangin ram kal, feh thin te zingah a awm duh bik a. Mahse, khawpui lamah pawh mites te hi kan put luh tak zel avangin ram kal/feh ve kher lo te pawhin kan kai phah ta fo a ni.

Natna inkaichhawn theih laka invenna – prevention and control hi a pawimawh hle mai a. Scrub typhus laka invenna atan pawh hian a tamna hmuna kal loh te, hnim hnah leh thlai tamna hmuna kal loh te pawh a pawimawh thei ang. Kan chet tlatna hmun fai a pawimawh hle bawk tihna a ni. Chuti chung chuan a darh laklawh chuan inven mai hi a har duh phian bawk. Rin loh tak taka he natna vei hi kan tam tak danah hian tun hnai kum 2-3 velah hian khawpui lamah bu a khuar tan te pawh kan ti thei awm e (endemic tiin an sawi).

Natna inkaichhawn theih enkawl dan chungchangah hian a chunga kan sawi ang hian hnam hrang hrang hian tihdan bik te hi an lo nei ve thluah thin a. Amaherawhchu medical science lam atanga a thawk ngei ani tih proof na erawh a awm ngai meuh lo. Lo ngeih palh kan awm anih pawhin an vannei angah kan ngai mai a. A enkawlna dik tak zawk an hlamchhiah palh ang tih lai zawk kha a ngaih pawimawh awm thung. Rul sa ei pawh hi sawi an awm fo ngei a, mahse medical science lam atang chuan a proof na a awm hauh lo thung.

Scrub typhus hi mi hrang hranga a thawh dan leh lan chhuah dan a in ang lo fo thin a. Chuvangin pawimawh ber zawk chu insawiselna kan neih a, khawsik te kan lo nei palh anih phei chuan thisen test hmanga inhriat hma kha a ni a. Antibiotic Doxycycline hi a enkawlna tura an recommend chu a ni a, ei hma kha a pawimawh hle bawk. Enkawl loh a pai rei chuan taksa organ thenkhat a lo ti chhe fo thei a ni. Tin, hrisel tha leh tha lo ten an dawnsawn dan pawh a in ang lo thei viau bawk. 

Latest News & Chhiar Hlawh