DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Sorkar policy sawisel leh Kohhran
Lalthlamuana Ralte - Jul 18, 2015
America ram dintu zinga mi, Declaration of independence ziaktu leh US president pathumna ni bawk Thomas Jafferson khan, “Eng sorkar pawh lo ding se kan tum ber (mihring nunna, zalenna leh nun hlimna) tichhe zawng a hmalakna an neih chuan mipuiin chu sorkar chu an thlak thei a, an hnawl thei a, sorkar thar an siam thei a, chu chu mipui dikna chanvo a ni,” tiin a sawi a. Mipui siam sorkarah khua leh tuite hi awm hmun atanga sorkar hmalakna thlir mai mai tur an ni lo ngawt a, a tul angin an fakin an sawisel tur a ni a, a tha lo a nih phei chuan an dodal thiang tihna a ni. Sapho laka India a hel lai khan, mipui fuihpawrhtute leh heltirtute hremna dan khauh tak mai ‘Sedition Laws’ an tih mai chu an lekkawh thin a. He dan (Section 124 A of the IPC) hi tun thleng hian la nung a, a khat tawkin hman a ni leh zauh thin. 2010 pawh khan activist lar Arundhati Roy leh mi thenkhatte Delhi-a seminar-a an thusawi avangin he dan hmanga thubuai siamsak an nih kha. Mahse, he dan aia chungnung zawk chu India khua leh tuite chanvo bulpui (Fundamental rights) a ‘freedom of speech and expression’ hi a ni. Mi tinin zalen takin ngaihdan kan sawiin kan puangzar thei a. Chutihlaiin, tunhnaiah hian kan ram hruaitute zingah sorkar sawiseltute khak ching an awm ta fo mai a, mi thahnemngai thenkhat phei chu an tim phah deuh ni pawhin a lang. Politics thilah chuan party leh party an inbei a, na tak takin an inchhang thin hi chu kan hrethiam vek a; mahse, hnawk an tih vanga kohhran leh zirlai pawlte leh zel an bei zui thin hi chu a awm lo mai ni loin a puitlin loh thlak lek lek zawk. Kan hruaitute hian sorkar hmalakna sawifiah a, mipui zirtir hi uar zawk se a tha zawkin a rinawm. March (2015) thla khan Bombay High Court chuan khua leh tuite hian sorkar sawisel theihna chanvo (right) an nei tih a puang a. Chumai a ni lo a, miin tawngkam na deuh leh dengkhawng deuh pawhin sorkar thiltih dan sawisel mahse tharum thawhna lam hawi zawnga an fuihpawrh a nih loh phawt chuan dan kalh (sedition case awrhtir theih) a ni lo, a ti bawk. Kan hriat angin mipui thlan sorkarnaah hian eptu party-te an chak poh leh sorkar tih dik loh an chhui peihin an chhaih buai thin a. Tlawmngai pawlte leh mi thahnemngaite pawhin thuneitute hmalak dan fel lo a awm chuan thawm an nei thin bawk. Heng zawng zawng hi sorkar sawi chhiatna aiin sorkar khalh ngilna hmanrua anga ngaih zawk tur a ni. Mizoram a kohhrante hi ze hrang hrang nei, kalphung pawh hrang daih an ni hlawm a. Sorkar hnuaiah an awm lo a, ram hruaitute thunun phak pawh an ni lo. Kohhran chuan a thianghlimna a vawn a ngaih avangin inhruaina dan a nei a. Chumi hmang chuan a mite chungah thununna pawh a lek thin. Kohhran/pawl hrang hrangte hian an invawnna lamah ngaih pawimawh bik an nei theuh a : a thenin zuk leh hmuam an khap a, a thenin zu an do a, an mite zinga zu in leh zuar thenkhat pawh an thunun thin. Sorkarin phal pawh nise kohhran chuan an mite tih an khap thei. Hetianga inawpna hranpa nei an ni tih hi politician thenkhat hian an man lo deuh thin niin a lang. Mahse, kohhran hi pawl dang anga langsar taka sorkar do a, bei chiam chi a ni lo a, kohhran huang chhunga mite venhim erawh a tum em em thung. Kohhran thianghlimna leh invawnna lam ngaih pawimawh avanga rawngbawltuten kohhran duh dan nena inrem lo sorkar hmalakna an lo sawisel a nih pawhin a awm lo lem lo. June thla tawp lam khan U.S. Supreme Court-in mipa leh mipa/hmeichhia leh hmeichhiate inneih theihna dan a puang a, tunlai hian America rama kohhran hruaitu thenkhatten chu thutlukna chu duh loin na takin an sawisel a, an president pawh an sawichhe nasa viau a ni. Anni lama thuneitute chuan kohhranin a kuang lo a nawr, an ti ve lem lo. Ngun taka ngaihtuah chuan kar kal ta a Congress Thlifim (The official newletter of Mizoram Pradesh Congress Committee) Volume 1 No.4 July, 2015-a Pastor-te vauna leh beih letna ang hiala ngaih tur an chhuah kha kohhran mite tan a lawmawm loh hle a ni. MPCC chanchinbuah hian ‘Tunge Sorkar Policy Do?’ tih thupui hmangin, “MLPC Act hman a nih hnuah congress sorkar thiltih a nih avangin nasa taka sawisel a, do a, mipui zirtir thin Pastor hming, Bial hming, khawi khaw chhuak nge a nih ziak la. Eng hun leh hmunah te nge sorkar policy kalpui mek (MLPC Act) hi a sawisel thin,” tiin, zawhna chhanna tur hi an siam a ni. He chanchinbu hi copy 5000 chhut a ni a, mimal ta ni loin congress party ta (official newsletter) a ni a. An party mite hnena sem mai duh tawk loin chanchinbu semte copy khatah Rs 2 zel hlawhtirin an semtir niin an sawi nghe nghe. A sem darh lama thahnem an ngaihdan atang hian mi tam berin he zawhna hi chhang se an ti a nih hmel. Mipui ngaihdan lak an tum chhan ber hi hriat ni lo mah se sorkar policy sawisel erawh an haw hle tih a lang a, a sawiseltu langsar Pastor-te hriat an duh a, hrem thei lo mahse engtin emaw tih an tum a nih hmel. He thu hian mipui a tiso hle mai a, sorkar policy thlawptute zingah pawh demtu an tam a, congress party chhung titi atang pawhin an hruaitu thenkhatte pawh an lawm lo hle a, minister lal tak pahnih phei chu Bhavan-ah kalin na takin an tawng a ni awm e. Chutianga boruak a inchhem-alh takah chuan, politician-te hi mipui sukthlek zawng hrethiam ber an ni bawk a, party official letter-a thuchhuah hi party hriatpui loh a mi tlemte thiltih niin boruak an kaltir leh ta daih a. Chutiang zawng chuan thuchhuah siam lehin he chanchinbu pawh hi tihtawp a nih thu an tarlang nghe nghe a ni. A boruak a sosan tak tak hmaa hmanhmawh takin hotu lawkten hma an lak dan kha a hmuhnawm a, a felfaiin a dik chho thlap a, sorkar lai ni tlak khawpin an che nalh zui bawk. Insawifiahna thuchhuah an siamah phei chuan an hruaitute zawng zawngin tha an ti lo vek a lo ni a, mi tlemte fim vak lote thu leh hla mai mai a nih hmel! Official newsletter a nihna an haider nghal ti pawhin a sawi theih ang. Lehlamah chuan he chanchinbu thuziak atanga lang chiang tak chu a tawpkhawkah chuan mipui hian, party pawh sawi loin kohhran hruaitute thlavang hi kan lo la hauh na khawp mai tih hi. Hei hi politician-te pawhin an hriat chhuah phah ngei ang. MPCC president-in zu chungchangah hian an tih tur ang ang an kan ti chho vek tawh thu sawi a, “Min duhsaktute tawngka atang pawhin sawi sawi ngai tawh lova hriatna a awm a. Chuvangin School tan hma chungchang leh Zu chungchang hi chu sawi sawi tur a ni tawh lo,” a tih takah hi chuan rorel lai party chhunga zu buaipui tak tak leh kohhran beih chak zek zekte pawh an ngawi hmak tawhin a rinawm.

Latest News & Chhiar Hlawh