DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Cigarette company te’n ‘tactic’ an vawrh tan
Sep 19, 2015
Aizawl: Kumin chhung hian vaihlo kaihhnawih natna vanga in enkawl nan Sawrkar chuan a hnathawk te tan Nuai 8,800 a seng tawh a, zuk leh hmuam ti thin tam berna hmun Mizoram in chhiah a san nawn hnuah cigarette company te chuan an beihletna an tilang tan tawh a; hetiang hi ni mahse Sawrkar chuan vaihlo leh a kaihhnawih khuahkhirhna dan COTPA tih chak nan dan bawhchhia te chu police ‘constable’ te man theihna a pe bawk. Chhiah hi vawi 2 san a ni tawh a, 13% ni thin chu 20% (2014) ah Sawrkar chuan a tipung a, kumin August thlaa Cabinet Meeting chuan 30%-in chhiah san turin an titlu a; ni 2 a liam chauh tihah cigarette company 1 chuan chhiah tihsan chu a thalo zawk tiin zirbingna document nen Finance Minister Lalsawta chu an hmu a. ‘State dangin chhiah an pek dan te leh pawimawh dang te zirin a tha zawk tiin Cabinet-in niminpiah maiah a titlu a ni a, Sawrkar hi he thil leh a kaihhnawih enzui zela bawhzui turin zirchian a ni tawh a, ‘Sawrkar chuan tihsan chhan a hre tawk kan inti’ tiin ka lo chhang, Finance Minister Lalsawta chuan Zalen a hrilh. ‘Meizial company palai te chuan theihtawp an chhuah tak meuh a, mahse sut tumna kan neih loh thu in kan inthlah liam ta a ni,’ tiin kan palai a hrilh bawk. Chhiah san hnu bawk hian meizial company thenkhatte chuan Chief Minister Lal Thanhawla chu hmuh tumin nasa takin an che tawh a, CM chuan hmuh an tumna chhan a hriat avangin a hmuh theih loh thuin a lo hnawl tawh niin thudawnna chuan a sawi. Mizoram chhung ngeiah official te luhchilhin company mi leh sate chuan an lo vau zauh zauh tawh a, Minister te’n tir anga insawiin dawtin official te bum an lo tum tawh a, mahse a tlawlh ta hlauh a ni. Kum tam tak vaihlo doa hmala tawh Lal Riliani chuan hmalak zel an tum dan Zalen zawhna chhangin ISTH(M) President ni bawk chuan kohhran thenkhatin beihpui an thlak lawmawm a tih thu sawiin, ‘Kohhran leh khawtlang hian vaihlo ti rem tura inzirtirna dawhsan an nei tha si a, hei hi tun aia tangkai zawkin hmang se hmasawnna kan hmu lehzual ang’ tiin zawhna a chhang bawk. Thianghlimna ah pawh rilru chauh ni lo taksaa pawimawh tih inzirtirna a tam theih chuan thangtharah zial zu an tlakhniam a beisei thu Zalen a hrilh bawk. Mizoram Anti Tobacco Day liam taa ‘Cigarette a mala lei khapna thupek’ tihchhuah chu sawifiahin COTPA Section 6 chuan vaihlo zawrhna bawmah pictorial warning chuang tur a nih laiin a mala hralh chuan a awm thei loa, dan kalh a nih avangin khap a nih thu Dr Jane Ralte, Nodal Officer, MSTCS chuan ZALEN a hrilh a, ‘India rama state puala Anti-Tobacco Day nei awmchhun kan ni a, a hluar ema chhiah pun chu doletna tha tak nia sawiin 10% a pun zelin 4-5% in leitu an tlem’ tih a sawi. MIZORAM- Kum 5 danah Global Adult Tobacco Survey (GATS) neih thin chu tunlai hian buaipui mek a ni a, GATS hnuhnung (2011) berah Mizoram chu khawvel zuk leh hmuam tamna ber a ni a, GATS 2015 hi zawhfel chiah la nilo mahse zuk leh hmuam ti thin hi an tlem zawk a beiseiawm niin Zalen chuan thu a dawng. 2001 atanga zuk leh hmuama No 1 la ni char char Mizoram chuan kum 2 kalta chhungin 2,500 cancer a neih belh a, 1,300 in cancer an thihpui bawk. I tun lai em? Meizial siamtute hian tun hma atangin ‘changkang’ leh meizial hi faknaah an thlun zawm tlat a, chu chuan ngaihtuahna a hruai sual thin. Vaihlo aia him zawk angin e-cigarette an vawrh lar leh tawh a, vaihlo industry in tactic thar a hmen mek a ni a. Meizial ngawl vei tir theitu 'nicotine' chu bur te reuhte ah dah a ni a, battery in a ti saa an hip ta thin a ni. E--cigarette hi thalai, mei nghei theilo leh nghei tum te'n thin let a nat lutuk loh nan an hmang bawk a. Helamah hian cigratte company te chu an in el mek a, online ah an inzuar nasa hle a ni. Cigarette angin a hlauhawm tih chu zirbingnaah an nemnghet tawh a ni. ITC India mezial industry a 82% lai hauhtu, kum 102-na hmang mek nunna latu tam ber Imperial Tobacco Company ni thin, tuna India Tobacco Company (ITC) tia hriat lar tak chuan beihna a tawk nasa a, infak nana a hman thin media hmangin sawisel a tawk nasa hle a, 'Kum 100 chhungin ITC in nunna maktaduai engzah nge a lak? tih a darhchak hle a, ITC siamchhuah zial zutu 50% chuan an thihpui bawk a ni. ITC hian a environment humhim campaign a neih chu hmaiphihna chauh ah activist te chuan an ngai a, note book Classmate company hmingin a siam a, chumi ah chuan ITC logo a lang veka, nitina naupangin an en chuan an puitlin hnuah ITC siam meizial an thlan theih nana hnuhluh tumna hmanruaah vaihlo duh lo te chuan an sawi bawk. KHAP Control of Tobacco Products Act hi 2004, 2nd Oct. atanga hman tan a ni. Puipunna hmun te, lirthei khualzin phurah te meizuk a khap a, vaihlo zawrhna hmun leh a bawma a hlauhawmna milem tarlan a phut bawk. Vaihlo company sponsor leh infak khap tlat a ni a, kum tlinglo hnenah vaihlo hralh khap niin zirna in hnaihah vaihlo zuar awma khap bawk.

Latest News & Chhiar Hlawh