Janet Taylor Caldwell-i lehkhabu ziah ropui tak, “Dear and Glorious Physician” (1959) kha, JF Laldailova (Fam) khan Mizo tawng mawi tak maiin min lo lehlinsak tawh a; chu chu ‘Mi thianghlim Luka Chanchin’ tiin chhuah a lo ni tawh thìn. Tûn tlai khawhnua JF-a fapa, U Makima @JFL Junior-a’n, ka nau duh tak boral ta, Lalnunthara (Thar Thara) hriat reng nâna a chhut that leh, kum 2013-a tih chhuah kha ka chhiar ve chauh a. Khawvêla ka lehkhabu chhiar tawh zínga ka ngainat ber páwl a tling pha hial a; ka va’n lehthal zing tawh tak êm!

A ziaktu Janet Taylor Caldwell (1900–1985) hian he lehkhabu ziah nán hian kum 46 zet hun a séng rëng a. Lehkhabu pawh sãng chuang a ràwn thü a thuhmahruaiah a ziak lang nghe nghe a; han ngaihnawm lo tùr chî hi a ni lo rëng rëng bawk a ni. Tin, a lettu JF-a Mizo tawng thiamzia (saptawng chauh ni loin) a lang nawn chiang hlë. Ani tluka Saptawng lehkhabu thà, Zotawnga lehlin máwi hi ka la chhiar ve tlat lo mai!

Daktawr Lucanas-a chu: Daktawr Lucanas-a (Luka) hi Kan Bible-a Chanchin |ha ziaktu mi pali zînga Isua Krista hmu ve lo awmchhun a ni a. Amah Isua Krista aia upa zâwk, Lucanas-a hi Isua pian dáwna arsi danglam tak hmutu leh a thih laia khawvêl lo danglam tâ pawh hre vek; damdawi lama pianpui thiamna a neih bâkah Alexandria University chhuak, damdawi, thu leh hla thiam chungchuang, lem ziah thiam, infiam lam thlenga ti thei vek mai, mite zah rawn a ni.

Khatih laia khawvêla sorkar lian ber Rom sorkar hotu lú ber, Caesar Tiberius (Taiperia Kaisara) meuhin ama mi mal daktawr atána a sàwm ngat leh zungbun a buntír chin ngat a ni [Rom sorkar hnuaia lungawi lohna eng pawh a nei a nih phawt chuan, Kaisara zungbun (Caesar's ring) hi Kaisara hnênah an thawn lêt thei a; tû mahin an dâl/dang thei tawh ngai lo a ni]. Pontia Pilata hnênah pawh Kristiante tih duhdahna thleng mék chu a tih tâwp loh chuan Kaisara hnêna a zungbun thawn lêtah a vau nghe nghe a; Pilata hian a tih tàwpsak nghe nghe. Heti chung hian, Lucanas-a hian Kaisara hnuaia ropui taka awm ai chuan lawng chawlhna hmuna dam lo leh mi chan chau zâwkte tih dam hna thawh chu a thlang tlat zâwk a; Rome khua chhuahsanin Syria (Assuria) leh a chhehvêla lawng chawlhna hmuna awm kual a thlang zâwk a ni.

Janet Taylor Caldwell-in a lehkhabua a ziah dàn chuan, Isua thih hnu thleng pawh khan Lucanas-a hian Rom mî leh Greek-ho pathian tam tak te emaw Juda-te pathian emaw pathian biak pakhat mah a nei lo! A tàwi záwnga sawi chuan a la piangthar lo a ni. Mahse, a Chanchin |ha ziah hi Isua dam lai chanchin ziaktu mi dangte aia ziak chipchiar zâwk anga chhàl a hlawh fo si a. A chhan chu, Isua pian dàn leh a chanchin tam tak hi Isua nû, Mari hnên atanga a hriat a ni a. Tin, apostle dangte leh a unaupa ngei, Isua tihhlum a nih laia sipai rual za hotu lo ni reng, Priska hnên atanga beng ngeia a hriat, a ziah chhuah nghâl zêlte an ni bawk.

A hming hi Lucanas tih a ni reng a. Mahse, a pianthar hnua Nazareth-a Mari tlawha a zin laiin, a thianpa Jerusalem-a mi challang, Pontia Pilat-a thianpa, a rûka Kristian, Hillela lehkhathawna Tirhkoh Paula’n a nghah thu sawi nána a hman, “Dear Luke (Duh tak Luka)” tih chu a pu hlen ta a ni.

An chhûngkaw chanchin tãwi: He lehkhabua a inziah dàn chuan, Lucanas-a hi Grik bãwih chhuak, Inias-a leh Iris-i te fapa a ni a. A nu leh pate hi Grik pathian, ‘hriat loh pathian’ be thìn an ni. Bãwih atanga chhuahtu, Rom sorkar hnuaia Syria ram khawpui Antiokei bawrhsâp, Diodora Sairinas-a hnênah a pa hian hna a thawk a; Antiokei khawpui daia a quarters kiangah Inias-a te chhúngkua hi a khawsaktír ve nghe nghe. Lucanas-a nu Iris-i hi, tûnlai tawng takin Diodora ‘star’ hlui a ni. An bãwih hlui a ni a, a pate hriata bãwih hmeichhe neih a hreh si a; a duh tih pawh a hrilh hran lo. A pa thih hlima hrilh a tum laiin Diodora nèn hian an lo innei hman tawh si a ni. Lucanas-a hi, a tleirãwl chhuak tan dáwn chauh tihah Inias-a hian a boralsan.

Diodora leh a nupui Awreli te hian fanu pakhat, Rubry an nei a; Lucanas-a nèn an inngainain an inkàwm ngeih satliah a ni mai loa, an tleiràwl chhuah tan laiin an inngaizáwng ru ve hman hial. Lehkha pawh Rubry-te inah, zirtírtu bîk (a hming Kusa) neiin an zir dùn thìn. Mahse, Rubry hi ‘khawsik vár’ an tih natna avàngin a thí a. A pa a sùn hnu lawka a thiannu leh a hmangaih ber a sún zui atang hian Pathian lama a ngaih dàn pawh a sawh sawn chiang hle a. ‘Min ti natu, kan hrehawm pawh pawi ti lo,’ anga ngaiin Pathian awm a ring lo zui a ni.

A hnuah Diodora nupui Awreli chuan nau a hring têp tihin a dam lo ve leh vak mai a; a dam chhuah pawh an ring lo hial. Lucanas-a leh Kiptate chuan fapa duhawm tak, Priska chu an zai chhuahsak hlauh mai a; a nu erawh an chán thung. Lucanas-a nu, Iris-i chuan Priska chu a pawm zui a. A hnuah Diodora nèn innei zuiin chhúngkuaah an insiam a; Rome khaw daifémah an awm zui a ni. Diodora chu tûnlaia Member of Parliament dinhmun ang hial, Kaisara roréltu zínga Kaisara mi rin ber a ni zui a. Lucanas-a erawh Diodora’n a lo tiam tawh angin Alexandria khawpuiah lehkha a zir zui.

Tum khata sawi zawh vek chî a ni hauh lo mai; chhuak lehah Lucanas-a danglam bîkna leh a pianthar dàn, he lehkhabua a inziah dàn, a tlángpui zawr zawr chhunzawm leh kan tum dáwn nia.