DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Doctor ka Zawhna : Inchiu hmanga rai lo tura indan vanga rihna pung
Dr. Chawnglungmuana - May 24, 2022

Zawhna: Kum 24 mi ka ni tawh a, fa 4 ka nei tawh. Thingtlanga awm kan ni a, kut hnathawk kan ni. Fa 4 kan neih hnuah nei lo tura indan kan duh a, Sub-Centre ah a ei chi min pe a, ka ngeih loh avangin inchiu chi hmang turin min ti a. Nikum July atang khan thla 3 danah Sub- Centre ah min chiu a, vawi 3 min chiu tawh a, mahse ka rihna a pung a, tunah hian Kg 93 lai ka ni tawh a, chet vel a harsa tawh hle mai. Min pui thei em?

Chhanna: Naupai laka invenna atan hian chi hrang hrang hman theih a awm a, a damdawi mum ei chi te, i rawn sawi inchiu chi te, chhul chhunga dah chi Intrauterine contraceptive device (IUCD – Copper T tiin kan hre lar zawk mai thei) te, tun hnaiah phei chuan vun hnuaia chiu luh chi “Intradermal Implant” kum thum lai hnathawk thei te pawh a awm tawh bawk. Sorkar enkawl center – District Hospital, CHC, PHC leh Sub-Center ah te hian ei chi (Oral Pills), chiu chi (injectable) leh IUCD te hi a thlawnin an pe thei a, tun hnaiah phei chuan lawman te pawh an pe tel niin an sawi. Chuan, IUCD te pawh hi Nurse te leh Health Worker thlengin training an pe tawh bawk. Kan subject ani bawk a, kan sawi zau hmasa lawk a ni.
    Naupai venna chi hrang hrang te hi a tha tlangpui vek a, mahse mihring kan in an loh vangin ngeih bik emaw ngeih loh bik nei te an awm ve neuh neuh bawk. A ei chi leh inchiu chi te hi hmeichhe hormones anga siam an ni a, chutiang avang chuan ngeih lo emaw an hman vanga engemaw insawiselna side effect te pawh awm thei vek an ni. Ei chi Oral Pills hi Progesterone leh Oestrogen an ni tlangpui a, ngeih lo an awm chuan inchiu chi ah an thlak sak thin. A chiu chi hi Depot-medroxy progesterone acetate (DMPA) an hmang deuh ber. IUCD bik hi chu chhul chhunga va dah ngai a ni a, ngeih lo an awm ve thei a, tai na, thi chhuak hnem lutuk te an insawisel ve bawk. Chutih rualin ngeih tak an tam thung.
    DMPA injection hian side effect a nei ve nual a, chung zingah chuan i insawiselna thau phah (weight gain) te, thi neih dan inthlak danglam te, lu na/lu hai, hmaibawl, pum puar, hnute thang, rilru lam hnualna (depression), tisa chakna tlahniam leh sam tla tam te a awm thei a ni. Thla thum dana inchiu anih avangin a awlsam a, harsatna nei lem lo tan chuan hman a remchang viau mai. Chutih laiin side effect nei te chu doctor in an endik a, an harsatna neih dan azirin damdawi leh enkawlna dang te nen an harsatna an pui thei thin. Nangmah bikah chuan i thau belh nasa hi damdawi dang hman chi niin a lang lova, thil dang insawiselna i nei anih loh chuan ei leh in in control te hmangin i ziaawm theih beisei ta ila. 
    Lo hna thawk in ni a, nangmah pawh chutianga thawk i nih chuan i taksa a che tam tawk turah ngai ila. Chuti chunga i la rih belh anih si chuan thil danga thlak te pawh a tha thei ang. Nikum July (2021 ni turah ngai ila) atanga inchiu tan i nih chuan vawi thum tal chu i inchiu tawh tihna a ni a. A ei chi i ngeih lo tih i sawi tawh bawk a, IUCD (chhul chhunga dah chi) hian thlak tum ta ula, a ziaawm theih mai a rinawm bawk. Engpawhnise, Sub-Center duty Nurse emaw Health Worker te lo sawipui phawt la, a tul an tih leh Doctor awm hnai ber pan lo tum bawk ta la, hmalak pui dan che an hriat ngei ka ring. 

Latest News & Chhiar Hlawh