Chhuan Vannei: Keiniho, vawiina nu leh pa ni mékte leh a then la nula tlangvál ngar ngar, kohhran thalai pawhin ‘Ringtu hmasa’ an tih chin tawhte hi kan vànnei ngawt mai, ka ti thìn.

Keiniho hi ‘in-theng-kah/inrál lem chan’ thìn hnuhnung ber kan ni ta! Keiniho hi cyclostyle-a Wild Bill Hicock te leh Sudden-a thawnthubu inhawh kualsak thinte kan ni hman a. Mahni véng kawr ruama thir chhe zawnga vai hnêna hralh chhãwng thìn leh sava veh chíng kan ni. ‘Ka pu, in TV kan lo en, kan vawih lo ang,’ tia mi ina TV en díl thin chhuan (generation) hnuhnung ber pawh kan ni bawk e.

Hri léng avànga inhlauhna tawnna emaw intih tawnna emaw awm miah loa nula rîm khâwm hùl hùl thìn kha kan ni pha chiah chiah a; khawhar ina riak hnuhnung ber pawh kan ni. Sikula tui-thak pai an chìn tàwp lai hre hman kan ni a; êk cheh avànga sikula zirtírtute bùal tawng hman kan ni bawk. Cigarette (Charminar, Capstan, Gold Premium, adt.) báwm ruak thleh khâwm, silipar hmanga ‘invawm chhuah/ in-tass’ hrât kan ni hman a; in-boli hmanga pawisa (nawi) khèl hman, chhuan hnuhnung ber kan ni bawk a nia!

Vawiinah chuan khâng kan ’pan lai khawvêl zalèn tak kha a bo ta duak mai. Vawiina kan fate hian ‘in-da-pa’ hmanga inbihrûksiak dàn pawh an hre tawh lo. ‘Miss thlan’ pawh an chíng tawh hek lo. Hripui léng avàngin a rem pawh a rem ta lo a; hrî-in kian zai a rèl hunah pawh an chíng chhunzawm lehin ka ring chuang lo!

Kan tû, kan fate hian Video library atangin chéng 10/- in video cassette an hawh ve ngai dáwn lo chatuan a; VCR nei chhúngkuate pawh an hlu viau tawh ngai hek lo ang. TV an tenna herh fuh hlutzia hre miah loin Tata Sky dish nèn khawvêl tharah an chuang kai tawh a; Hotstar leh Netflix khawvêl atangin “TV mûrî” awmzia chu zu hriat phâk rual a ni ta lo! Mahse keini, TV mûri-in a tih thinrim phâk chinte hi chuan ’pan lai nun ngaihawm, lung ti léng vawng vawng thei, zalènna ram ngaih tùr kan nei bîk a sin! Inkaihkuah dial diala mahni in lam hawi theuha ‘intín dialah’ hmanga kan pawnto thinna khawvêl kha, kan upa telh telh anga, kan ngaih a zual telh telh dáwn chu a ni si a aw…

Thlàn hi kan lai reng dáwn lo a, khawhar in pawh kan inlènpui reng lo ang. Khawhar ina thingpui lum paw’n kin ní a la hmu ngei ang. Mizo kan nihna a dal tial tial tihna emaw kan tlàwmngai ta lo tihna lam emaw a ni lo. Khawvêl inher zêlin kan nun phung leh kan khawsak phung a her danglam mil zêla kan inher rem a ngaih vàng zâwk a ni e.

Khawvêl puma hripui a lèn avànga chhúng tinten in léng kan lawm (welcome) huam tawh lohna hi hri reh hnu pawha min chàm chilh hlen tùr a ni tih hriain i pawm tláng ngam mai ang u. Bai insuah suau suau pawh kan chíng chhunzawm thei lo chhunzawm zêl tawh dáwn. Inneih inkhâwm ropui leh ropui loh teh nán mipui tam leh tam lohah kan teh tawh lo tan a, kan inteh lo chho zêlin ka ring. Hri léngin a chhawm thil tha tak tak a tam a—fímkhurna avànga mi khawih sek te hi a thing chhunzawm zêl ang a; mi khawih sek kher loa tìti sép thiam lote khawvêl hi a zím zêl ang!

Mahse, keini thlahte hi chu, hlauh leh titna nei map loa kawtthlêra zalèn taka tual chai thìn kan ni a; tenna leh hlauhna nei eih loa kawr leh tuikhur tui dâwt kiang kiang hnuhnung ber kha kan ni hman tlat. Zun thlum leh BP sáng, thau leh rit uchuak (overweight) hlauhna pakhat mah nei loa kan ei tùr hmuh ang ang—Esi chhang atanga páwp leh bãwn, ABC haium leh chatuan sweet, kan hmuh phâk ang ang ei tún tún mai thin kha kan ni miau a. Ke lâwngin dái leh ramhnuai kan sûartluan a, ‘leilung rim’ kha hnìm hnai bîk hliah hliahin kan inhre thin; kan ke a pilh pheng phung pawh kan hre ngai chuang lo! Vitamins leh chaw aiawh (food supplements) atán ‘Nú châw’ (Bal Amul) kan ring a; chuti chunga hrisêl taka vawiin hi thleng thei kan ni hlawm bawk a nia.

Inawmtlei nán TV, computer leh smartphones kan nei ve lo a; mahse thian tha kan nei. Thiante nèn kan tlei ni léng êm êm thin a; thian tha neih hlutzia hi a taka temin kan hre tak tak bîk êm êm asin! Kan thlalâkte chu black and white an ni a; mahse, a phèna hringnun màwina chu chhimbãl rawng aia tama chei màwi a ni thung!

Keini chhùan hi chuan thil pawh hi kan dai kim ve a nia— chhùan duhawm bîk kan ni miau a! Phone nambar pawh 340… tia intan hmang hman kan nih rualin mobile phone pawh kan ‘awrh’ ve hman tho a! Black and TV en hnuhnung ber chhùan kan nih rualin Cymera leh Beautyplus kan hmang thiam ve hman chiah chiah a. miRC chat leh misual.com tuipui pha tho siin IG-ah lah kan inthahrung chuang dèr si lo…

Thil kan tih sual chángin a mawh kan phur ngam thìn a; mi dang puhmawhin kan tlãn chhe ve ngai lo. Zalèn kan nih rualin kan koa mawhphurhna tla kan tlàn chhiatsan ngai hek lo. Kan chhùan hi chhùan duhawm, chhùan dangte nèna khaikhin rual loha hlú leh ropui a ni a sin!

Aw … kha nun—telephone-a kan thu sawi zawng zawng chhúngten min hriatpui theih lai, zalènna kan pumbilh laia lêt leh kha ka va’n châk thìn tak êm! Vawiinah chuan kan fate nèn mita inen kal chunga tìtì ho aiin smart TV leh kan smartphone kan en tam ta zâwk si a! Engtikah tak, khâ zalènna ramah khán chêng leh ang i maw!?