Kawppui Thlang Fuh Lo Maria
Aristotle Onasis, kum 1950 chhoa khawvêla mi hausa ber leh, khawvêla Opera singer piang tawh zawngaa mi thinlung hneh ber thei an tih hial chanchin hi—chiang zawk, thui zawk leh fiah zawka chhiar tùr, internet lamah a tam mai. Mahse, gossip news/fake news leh news belh chian dâwl tâwk lo a awm ve fo a. Kan thalai, kawppui/nupui pasal la thlang fel loten kan hlâwkpui tlàn theih nán tiin, heti hian ka rawn kai tâwi ta mai a ni e.
Hausa tawntáw Onasis
Kum 1950 chho khán Greek Billionaire; a pianna leh a chawr chhuahna tak phei zawng Argentina lam daih; a hming Aristotle Onasis a awm—khawvêla mi hausa ber mai chu. Amah hi philosopher, Mathematician, logic hria (longician) leh sangha lian mantu turu (whaler) a nih mai bâkah, tuialthei (oil) hmanga sumdáwng a ni bawk.
A hausak dàn hi a namén lo a; a lêrh dàn (a tawngkam mawihnai zâwkin “a nula mi dàn”) lah nasa tak tho! Khatia, kum 1963 November ni 22-a John F Kennedy kah hlum a nih hnu lawka US First Lady, hmeithai Jackie Kennedy chhai thlu thei khawpa “Tar luck” kha a ni ve a. Tin, a hunlaia khawvêla opera singer ropui bera chhàl Maria Callas meuh pawh chhai thlutu tho kha a ni. Mahse, a chanchin—ni lo, an chanchin hi a ngaihnawm zîktluak lo teh a nia!
Mi hausa hausakna
Nawmchen nána mi hausate ram pan ber pakhat chu France ram hrúla Monaco ram/thliarkár khu a ni—Monte Carlo Casino awmna hmun ngei khu. Khuta nuam tàwlna khurpui, “Las Vegas of the East” tih mai tùra mawi Monte Carlo Casino neitu (share holder) nihna pawh a hum tún mai—kan sawi, oil phur Aristotle Onasis-a hian.
A vànglai an sawi tak tak chuan, khawvêl puma lui leh tuifinriata tuialhthei phur lawng lian zawng zawng zâtve lai mai hi, Onasis-a ta a ni an ti hial nia! Hem hem mai a! Han chhûtsak dáwn teh—kei chuan ka chhûtsak thiam pha ve lo e a!
Nula tuai tìr leh khawvêla mi chal lang ber berte nawmchenpui nán, lawng changkâng chi—luxury cruise eng emaw zah a nei a. Chûng mite chu tuipui leh tuifinriata khualzin sumdàwn nán a hmang thìn. Chûng a khual thate àwi tùr chuan khawvêlin a ngaih sàn rawn artist a chah khâwm thìn.
Onasis-a kha pa tawi tê, hmélchhe êrh a ni ve, an ti. A tawngkam chu—an tia läwm, “Nile lupui luang cham dèl anga dam a ni a; mahse, a mit meng leh a tawngkam tha anga ena kawm ngawt chi a ni lo,” an tia läwm.
Zai thiam “over” Maria
Khawvêlah hian talent nei tha chungchuang bîk te hi chu an va’n awm chiang tak! An ngaih sànawm ngawt mai. Zàiah pawh, làmah pawh … kawng engkimah hian Pathian hian “mi bîk” hi chu a siam chiang ang! Chutiang mi chu Maria Callas-i hi a ni ngei ang.
Heti hian ziak miten a chanchin an ziak a: “Onasis-a hun lai kha Opera, Theatre leh Musicals lama hun rangkachak a ni. Opera singer zínga amah hmu miah loa a “aw” atang ringawt pawha mite thinlung ti tui ral vek theitu awmchhun chu Maria Callas chauh hi a ni. Zêp loah chuan ani tluka Opera singer lär leh hmingthang, khawvêl lungdumtu hi khawvêlin a la hre ngai lo a; a hre tawh bawk hek lo ang!
“Pathian hian Maria-i chungah hian lung (lungs) mak danglam bîk a siam a ni ngei ang. A zai a; mi an tap a. A zai leh a; mi’n nun thar an nei leh zêl thei! A zai tawh chuan, saidàwiúm meuh pawh hi a keh bur thei nia!
“Zaina dawhsàna a zai zo, stage hnung lama incheina pindana Maria a awm tawh chuan, opera artist dang mai ni lo, mi tin hi an ti dék vek zêl! A “aw” hrim hrim hian mi hi, hla te khuaah a zintír thei zuk nia!” tiin.
Vawi khat intawnna
Kum 1957 khá a ni a. Chanchinbu mi Elsa Maxwell chuan party a siam a. Maria Callas leh Aristotle Onassis chu a party siamah chuan a inhmél hriattír a—kawp lai nei ve vete chu! Maria hi Giovanni Battista Meneghini, Italian billionaire nupui a ni. Onasis-a pawh Tina Livanos pasal ni lai a ni ve tho.
A tawi zawngin, kum hnih a liam a. Chu chu kum 1959 a ni. Rinhlelh mawlh mawlhna avàngin Maria leh a pasal Battista Meneghini te chu an inthen ta! An la pha dùn hräm! Chutah, Maria chu Onasis-a nupui … pawh ni lo, “a hmei” atan a inpe ta tawp mai a nih chu!
Hriat mai mai atán—Onasis hian lawng lian (luxury crusie), a hmingthanpui êm êm mai, “Christina” tia a hming a vuah a nei a. Chutah chuan nuam an tàwl lai an hmu fo.
Maria chu a zai zêl em?
Kum 1960-ah Onasis-a chuan, ‘Ka nupui hi ka then ang a, amah thlâktu ka nupuiah ka nei ang che,’ tih a tiam a. A nupui chu a then ta ngei a. Maria pawh a kiangah a chêng (live in) ve ta! Mahse, Maria chu “a nupui tak ni tùrin” a la nei duh ta chuang lo!
Heti hian a la hrilh zui: ‘Opera zai hi ka ning! Zai tawh suh!’ tiin. Maria paw’n a zai a chawlhsan ta tawp mai!
Maria nun chu—kawng lehlamah chuan a nuam ngawt ang—Billionaire Onasis-a “hmei” nih ngawt pawh chu—tuipui hrang hrang fanga luxury cruise a han tei kual te; khawvêl mi hausa ber ber leh hmingthang ber ber han hmuhte chu! Winston Churchill leh a Cigar te, President John F Kennedy nuih màwizia hmai chhana hmutu nihte chu! Hmeichhe hmel tha icon, Marilyn Monroe han kawm te chu a nuam ang chu! Mahse, Maria chuan “hmangaihna” a dawng tawh ngai tlat lo! Tin, a nuam tih ber leh mi thinlung a fan thinna, Opera hla ber a sa tawh ngai hek lo!
Kennedy-te nupa
Mi tam takin kan hriat angin US President, John F Kennedy leh Marilyn Monroe te inkára ri rêt rêt kha kan hria ang. Kennedy khân a nupui Jackie Kennedy kha a thlahthlam fo! Onasis-a sualzia a rawn lang leh dáwn ta chat mai!
President John F Kennedy kha kah hlum a ni a; Jackie Kennedy kha tuin nge tuamhlâwm ta le—mi hausa Onasis-a bawkin! Maria chuan a in a chhuahsan a ngai ta!
Maria hun hnuhnung
Jackie laka a “tlàwm” leh tâk avàngin zai lama inhman thar leh a’n tum a. Kum 10 chuang lo zai tawh ngai lo Maria chu a zai thei ta dêr lo mai!
A that lai aw a chul a, a lo chuai zo ta! Chuta kárah, artist thar lâr mékten Opera house-ah ro an lo rél diam tawh! A tán hmun a awm ve ta si lo! Aw chul tawh neih chuan e, zai thiam a nih reng theih tawh loh a; mi rilru hnehtu a nih theih tawh ngai si lo a!
Kum 1975-ah Onasis chu a thi ta! A nupui, US President First Lady hlui, Jackie Kennedy tán chéng tluklehdingawn chuang ro a chhiah laiin, “a hmei mai” Maria tán chuan naia khat pawh a dah eih lo!—“Kum kaw chhúng kan inkawp ve a,” ti eng ang mah se, “a hmei mai” a ni si a!
A hun hnuhnung chu Maria chuan hrehawm ti rêng rêngin a hmang a—sleeping pills leh depression damdawi hrang hrang nèn. A chan chhun chu—lungngai zeta a thih hun nghah mai a ni!
“Chêr chhe vekin, engti niah tak ka thih ni thleng ve ang maw?” tiin a hun a hmang a. Ni khat chu, September 16, 1977 a ni a. Lawng lian lalnu ni thìn kha, khawhar takin a lungphu a chàwl rual ta thuap a!
Kan Zo-nulate u …
Kan Zo nulate u, lehkha zir bansanin pasal zawng lul suh u. Pasalte neih leh ro ûm tumin kawppui zawng suh u aw… In that lai ni hi a rei dáwn si lo a. Vawiina i tih theih, i làrpui mék hian, i tar hun a daih dáwn lo. Maria Callas-i chanchin atang hian i harh ang u khai!