Khati khawpa Zofate tána lunglèn hla phuah chhuaktu kha; khati khawpa mi lungléng báng thei lo kha; khati khawpa Mizo tih min ti nuamtu leh Mizo min ti Mizo êm êm maitu kha; khati khawpa mi tin rílrem tak maia hla phuah thiam leh rimawi thiam kha; khati khawpa Zopa khân … engati nge, a kèl sa kan “sial” lutuk tak mai min temtír ve hma leh, a hla avànga luang liam thìnten, “Tíam!” kan tih hma hmaa min liamsan le? A thiam lo a ni! A! A thlàna pangpár dah bâk chan nei loa min siam mai hi—a thiam te pawh a inthiam tawp bîk lo ang!—ti tawh mai ang! “Läwm zêl tang e!” ani paw’n a tih kha!

Zùn mak deuh mai a nei roh a—Saji khân. Amah la hmu hawt lo pawh khân kan ngai a, kan thlahlel tlat! Mi ngaisáng vak ngai lo; mi chapo ni chuang si loa indah chungnung thiam tak kha a ni … an ti. Chuti chung chung chuan Mizo ríla rah tawh phawt hi chuan kan thlahlel tlat si!

Saji khân Art hlutzia a pho chhuak a; hring nun màwizia min tuh a; zùn phurh lunglênthlâkzia min fah a; khuarèl màwina hmu thiam tùrin tarmit thar min vuahtír a, chàwl loa vuah chhunzawm tùrin min chawh a; a ni, duat takin min kuah tlat thìn. Ani kha 70s chhoah kan chang a—tûnah kan chán ta! Amaherawhchu, Mizote thinlungah hian, a sakhming leh sùlhnu sawi lai rëng kan báng thei lo ang!

Zo Rimawiah, ama tum rëng pawh ni loin Revolution a thlen a. A zárah Pu Ramhluna te, Pu Valtea (Chhuihthangvala) te, Pu Zira Hnamte te leh mi dang dang an pár a. Khatih laia AIR Shillong, Mizo programme an tih hlut thinzia kha … rual ú deuhte leh kan nu leh pate hi a hre chiangtu an ni.

Ka la hre reng mai:páwl sarih kan zir laiin a ni. Kan Mizo hla zirah a hla phuah “Darthlalang” kha a tel a. Ka’n man lo “sial” khawp a—bo tak ka ni! Tun hnu hian ka’n zir chiang a; kha Ode tha chungchuang, hring nun zir lai kha ka hre thiam eih eih a; chu pawh a famkim loin! Ka thang lian zêl ang a, ka la zir zêl ang! Chutiang hla phuah thiam chu Mizo hian kan lo kawl tawh a; mahse, kan chan a nih khua a sei lo a, kan chán tawh! A lehpek chhuak tùr ka ngaihtuah ve fo a; mahse, chhùmpui angin ka ngaihtuahna hi an chhun pik chun thìn.

Heti hian a thiante chuan an ngaih thu an la sawi chàmchí a … Sawi ve lo, hmu phâk lo thangtharte pawh hian a chanchin, a hla leh a phèna a thu zeh rûkte hi chhui chhuah tumin kan la intlànsiak suau suau dáwn zawng a nih hi!

    A kawppui leh amah dawm hlumtu, Lalhungchhûngi Pachuau chuan heti hian a sawi a —

‘Ka ngaihtuah lêt hian Stephena pa kha Pathianin danglam deuh bîk tùra a duan ni te hian ka hre thìn—a talent dawn kha kei pawhin ka ngaihlu a, ka ngaisáng bawk a ni. Tùn thlenga a kut chhuak—a hlate tuipuia min ngaihhlutpuitute zawng zawng chungah ka läwm tak zet a, làwm thu ka sawi mawlh mawlh e,’ tiin Nu Chhúngpuii hi a lãwm zêl thiam tlat!

A thian bulfûk, Ramhluna Hnamte, zaipuia hla a phuahpui tam ber chuan heti hian a thianpa thih cham a lo thlen hian a ngaihzia a sawi a —

‘Ka thian leh ka u ni bawk Saji mual min liamsanna kumsül 21 zet a lo vei ta reng mai—lung a léng tharin ka khua a va har thar êm! Shillong-a kan vànglai hun tha, 1973–1979—kum kaw chhúng zet kan inzui a, Zo Rimawi lipui, a thuk lai ber thlenga min hnûk lûttu a ni a; amah avàngin Zo Rinawi khawvêla mi hriat hlawh ve mai ka ni. Ka hla phuah min chùl màmsak a, zai dàn thlenga min zirtirtu a ni. Radio-a hla sak tùr ka tlakchham tumin chawpchilh taka min phuahsak tum a awm a, chawpchilh takin ka birthday lawm zànah LIVE-in “Piancham lawmna” hla min present a, radio-ah kan record bawk. Zo Rimawi rohlu, Zofate tána rohlu tling, mi bîk thiana ka lo nei ve kha ka làwm a; a hun laia ka lo hre thiam lo erawh kha a pawi ka ti! Saji chu thi tawh mah se a thu leh hlate chu Zofate thinlungah a nung reng tawh ang,’ tiin Pa Rama hian a thlah bawk a ni.

Shillong-a lehkha zir chunga hla phuaha zai mi ni chung renga Aizawla a khawsak hnua a album buaipuitu, a producer ni bawk; Zofate tána a thawh hlâwkzia hre chiang bertu leh award dawntír awn awntu Pu C Dinthanga paw’n heti hian a thlah a —

‘Ka thianpa Saji chanchin hi sawi dáwn ila, kawng hrang hrangin sawi tùr ka ngah ngei mai! A album kan buatsaih tum khán, tùna a album siam chhun—a fanu “Zoremsiami” hming chawia a buatsaih tuma harsatna hrang hrang kan tawh dun thùte kha, vawiinah chuan thawnthu ngaihnawm takah a chang ta si!

‘Zirsangzela Hnamte (Saji) nèna hmai chhan taka kan inhmuhna chu a pa Pu Káwlkhûma Boys' Middle School (Sikul sen) Head Master a nih laia an quaters-a Lelte atána interview ka neih tum a ka hmuh kha a ni a. Kha tih lai khán a hla phuah lär tak mai “Lenrual An Kim Ta Lo” tih hla, AIR Aizawla Zira Hnamte-in a hit vang lai kha a ni a. He hla lo pian chhuah dànte chipchiar takin ka zâwt a, hemi tum hian amah ngeiin  “Lenrual An Kim Ta Lo” tih kha ka tán liau liau min sak sak nghe nghe a ni.

‘Tum khat chu, kan thiannu Laltlanthangi Pachuau hian Radio-ah hla a record dáwn a, tawiàwm tùrin keini thian zaho Saji, Parama (Ramhluna Hnamte), Zira Hnamte etc in a hla record thar tùr chu a zai kan remsak a. Hla li lai kan record zawh chuan  Saju chuan ‘Vawiin hriat reng nán thla i la ho ang u,’ tiin Treasiury Square-a Pi Parsiami  thingpui dàwr ni pan pah chuan thlá kan la ho a. Zira Hnamte uang  chuan ang deuh phuang hian thlalâkah chuan lan a duh tlat a. ‘V. |ana (Naga inchai chak) tih dàn ka zir dáwn,’ a ti a, Saji chuan ‘Thlalâk hi awm reng tur a ni a, uanna chi a ni lo,’ a ti chung pawh khán, thlalâk a lo chhuah chuan le—Zira chu a lo áng phuau mai a! Tùn hnuah thlalâk hi a thlìr cháng hian khâng kan hun hman  kha a ngaihawm mang e!

‘A album siam chhun kan buatsaihah zai ri kárah Pressure Cooker phit ri te, ár khuang ri lo lang te a hnuah Computer hmanga a zai kan thlit leh tuma a zai han fai tha ta êm êm te kha aw … Kan tih chhuah hmasa copies sâng fé kan hralh hnuah kum sarih hnuah kan thlifím thei  ta lo kha aw…  ‘Dik tak chuan producer i nihna angin i mualpho a, kei pawh ka mualpho’ a ti tawp a nih kha! A hnu kum sarih hnua computer hmanga kan han thlit fìm leha a làwmzia kha aw … Ama rawtna angin, ‘Release nawn ang,’ a ti a. Aijal Club-ah kan release nawn leh a nih kha.

‘A hun hnuhnungah kan nupain chaw eiah min sáwm a. A takaa chak vak rawh loh chunga Chawimawina thuziakte min hlan te kha kan pahniha kan sùlhnu lung ti léng a chang zo ta!

Zai thiam Sailothangi Sailo paw’n a nghilh bîk lo. ‘Ani nèn khán MZI bul tan tirh atang khán kan inhre tan a. A hla thúlkhung, “Bangziakina” pawh kha Shillong AIR-ah ka thun ve a, a hla dang sak pawh ka nei nual mai. 

‘Mi tawng tam a ni lo a; mahse, thu a zûk ngai lo. Mi chuan pa nêlawm an ti lo ang; mahse, keiniho kha chuan kan ngaina tlat a ni. |awng êm êm lo mah se, hla tha deuh hi a rawn phuah leh mai thìn. Khatih lai khân ka la naupang hle a. Ka hming paw’n min ko ngai lo, F Lalthangliana hla “Laltheri” làr lai kha a ni a; chuta hming “Saihniangi” ti hlîrin min ko thìn. A awm ta lo hi chu ka ngai ngawt mai!’ tiin a sawi bawk.

La sawi tùr pawh an tam ang! A sakhminng sawi leh sak lai kan báng dáwn chuang lo! Thianzahoin, vawiin chu a thlàna pangpár zuk dah kan tum a. Chu bâk tih theih nei hek tawh lo í!