Milem biakna vang a ni em?
Israel faten ramtiam Kannan ram an luh dawn khan milem biakna lak ata fimkhur turin Pathianin nasa takin a chah a, a vaukhan lawk bawk a ni. Milem an biak a, Aigupta bawih ata kut chak taka hruaichhuaktu Pathian an theihnghilh chuan an rethei ang a, hnam dangten an tirethei ang a, an hnehchhiah ang a, khawizu leh hnutetui luanna Kannan ramah chuan nuamsain an awm lo ang tih Pathian chuan a hre chiang a, chuvang tak chuan Mosia kaltlangin milem biakna lak ata fimkhur turin nasa takin a chah a, a vaukhan lawk a ni.
Israel fate chuan Kannan ram chu an lut ta cheng a, Pathianin a hlauh ang ngeiin reiloteah milem pathian an bia a, baal pathian an bia a, a rawng an bawl a, an fate pawh milem pathian tan halral thilhlanah an hlan a, nasa takin Pathian pawi an khawih ta a ni. An ram chu lal ram pahnih- Israel ram leh Juda ramah a phel phawk a, an mahni leh an mahni an indo ta fo mai. Chumi hnu reiloteah Hmar lam lalram (Israel ram) chu Assuria lalin a rawn bei a, an kawpui Samari chu a hun rei tak a hual bet a, a dangchar a, a hrek riltam a, tam a han tla tak tak mai chu a aia tam nasa a awm tawh chuang lo ang tih tham a ni. Chawngzawng ek khawro mai mai pawh dar tangkain an hralh a, an fate sa pawh an ei nia! A tawpah Assuria lal chuan Samari khawpui chu a luhchhuah a, a hal a, Israel fate chu salah an hruai a, vawin thleng hian Israel-a thlah hnam 10 te chu an bo hlen ta a ni.
Israel lalram a tlukchhiat atanga reiloteah chhim lam lalram (Judai ram) pawh chu Babulon lal Nebukanezara chuan a run ve leh a, BC 586-ah Judai ram khawpui Jerusalem a luhchhuah a, kulh bangte chu a tichim rem rum a, Juda mi sang tam tak salah a hruai a, Babulon ram lam panin a tingmih ta nguah nguah mai a ni. Israel faten milem an biakna sawhkhawk chu a na talh talh hle a ni. Khawizu leh hnutetui luanna ramah nuamsa lo zetin, rethei takin an awm a, a tawpah mi salah an awm ta hial mai.
Keini ram pawh hi Israel ram ang bawka ram tha, thlai chi tinrengin a ngeihna ramah kan awm a, ruahtui kan dawng tha em em a, sik leh sa a nuam a, nipuiah a lum lutuk lo a, thlasikah lah tawrh hrehawm khawpin a vawt hek lo. Heti chung hian kan rethei a, ei leh barah kan intodelh lo hle mai si a, hnam dangin min chawm a, vai milian kan intlawn siak a, an khawngaih kan dil a, kut kan dawh thin a ni. Vai milian tlawn thiam leh an hnen atanga sum dilchhuak hnem thei deuh te chu ram hruaitu tha an ni deuh mai a, hnam dang te thuhnuaiah kan intulut hret hret a ni ta ber mai.
Israel fate angin langsar takin milem be lo mah ila, milem be nuna kan nun vang em ni ang tun thlenga kan intodelh theih loh ni? Pathian thu chuan ‘Duhamna hi milem biakna a ni’ a ti a, Sunday-ah nalh taka incheiin, beramno sawisel bo angin a biakbuk lam pan thin mah ila, Thawhtan leh Zirtawp inkarah duham taka kan nun leh si chuan chung lam mithmuhah chuan milem be tluk tho kan ni. Duhamna leh Pathian zia hi chhim leh hmar anga inpersan a ni. Israel faten ramtiam Kannan an pan lai khan thlalerah Pathianin Manna leh vahmimin a chawm thin a, zing nichhuah hmain chhungkaw tinin an khamkhawp tawk chauh an chhar thin. Chutih laiin mi thenkhat erawh an lo duham fal bik a, a tuk leha rin tur nen lam an lo chharkhawm lawk a, ni a lo tlangsang a, an khamkhawp a liam an chharkhawm chu a lung a, a rimchhia a, a tuiral ta thin a ni. Chung mi duham fal te chungah chuan Mosia pawh a lung ni lo hle a nih kha. Lockdown tirha a thei fal mi thenkhatten mi dang ngaihtuah lo leka ei leh in an chhekkhawl a, kumkhat tla dawn buhfai an chhekkhawl ul mai te kha milem biakna chi khat a ni mai lo’ng maw? Manna ang maia buhfai chhekkhawl lung ta nuaih nuaih te pawh a awm nia!
Kan pi leh pu te’n Pathian an hriat hma pawha ‘Sem sem dam dam, ei bil thi thi’ an lo ti thin te kha a Pathian thu ngawt mai. ‘Dam leh tlang khatah, thih leh ruam khatah’ tiin hrehawm an tuar za a, harsatna an hmachhawn tlang a, tampui mitthi a lo thlenin an inpeizawn tel tel a, hun khirh an tuar chhuak thin.
Tunah erawh nun a dang ta hle mai. A tam thei ang ber inchhek khawl tumin kan hmanhlel a, a neiin a aia tam neih zel an duh a, kan duhamna no hi a khat thei lo a, kan duhamna vangin kan intichhe zo ta a ni ber mai. Kan hmasawnna tur project ropui tak tak te pawh kan duhamna vangin kan ti thuanawp zo a, puitling a ram a awm mang lo. Uchuak taka compensation lak kan pawisa lo a, kan sahmim a puar a, kan bank account leh kan saving a pun awk awk dawn chuan ram hmasawnna chuan tuar mah se pawi kan ti mang lo.
Milem biakna nena inang reng kan duhamna puan hi kan hlih a, kan hluihlawn tawh ‘Sem sem dam dam, ei bil thi thi’ tih thutlung mawi tak kha kan tun nun leh loh chuan he ram tha takah hian retheiin kan awm reng ang a, hnam dang te chawmhlawm kan ni zel ang a, an khawngaihna kan dil kumkhua mai ang. Ram hruaitu thenkhat mualphona tam zawk pawh hi duhamna, milem biakna rilru atanga lo irh chhuak hi a ni. Hei ngei hi a ni hnam hmelma, hmasawnna kawng dal tlattu chu.