Riangvai Zuapa - I
“Engtin nge a nu chuan kei, a pa hmélte hi a hriattír ang? Ka chanchin leh ka tàn in tàn thute hi engtin tak hrilh ang maw? A tìrah lo zêp pawh ni se, thu zêp nán eng chhuanlam nge a hman ang?” tihte chu ka ngaihtuah nasa thìn.
Zàn lungngaihthlâk
Zanin ang rënga zàn lungngaihthlâk hi ka la tawng ngai lo. Hetiang êm êma zan tawrhhlelhawm tuar tùr hian indah pawh ka la indah chhin ngai hek lo. Kum sàwm leh kum nga chhúng tàn ina ka tàn chhúnga ka hrehawmna ai khán, chhuah zalèn ka nih zàn, zanina ka hrehawmna hi, a lêt chhiar sèn lohin a nasa zâwk a. Ka zêp lo ang—mipa, patling hi ráwl chhuah meuhin ka tap a nih hi!
Vawiin tlaia ka mita ka thil hmuh leh ka beng ngeia ka hriatte khân min vèl a, mu mah ila, muthilh ngaihna a awm lo! He ka mutna khum hi, hmäna hmangaihna pár tlàna mutmu tuah zai pawh rél phal loa kan lo inawm tlei thinna kha a la ni reng si a!
Kum 15 hnua he khum ka belh leh hmasak ber zàn, ka nghahhlelh êm êm zànah hian, ani chu ka kiangah a awm ve tawh lo a; kalsan ka ni ta! Chàwl loa ka bianga mittui luang mai lo chu kawppui dang rëng ka nei ta lo! Tàn in thim atanga beiseina ëng nei chunga ka chhuah chhan chuan, kei hi min lo chhuahsan daih tawh a lo ni!
Duh ang leh nun phung pangngaia nung thei loa tàn in bang ka zùt laite kha a va ngaihawm ta zâwk êm! Chhuah zalèn ka ni ta tih min hrilh ruala hlim êm êma he in ka pan lai te khán, tlaivára ka tahna tùr hmun ka pan tih ka inhre dèr si lo a. Hetiang a ni dáwn tih chu lo hre lâwk tehrëng ila, táng véngtu hnênah khán, jail bang zùt chhunzawm ka díl ngei tùr kha a ni a! Mahse, ka hmangaih leh ka thlâkhlelh ber maiin, fapa min hrinsak a ni tih thu, jail bang zút chunga ka hriat meuh kha chuan, chhuah kha a châkin ka châk zek zek a nih si kha maw!
Hriat rengna hi theihnghilh theih ni se, tui takin ka muhìl mai tùr. Khâng kum zozai ral hma lama ka thil tawn ka hriat rengna hian, zanin hian min ti rethei a nih hi!
Ka nupui nèn, he khum ngeia mu chunga, ‘Nang, fapa nge i duh fanu?’ tia min zawh chánga, ‘E le, fapa lé!’ ka tih lai te; anni’n, ‘Kan inang chiah!’ tia nui sáng chunga min chhàn laia hmel tha ka tih thinziate kha! Aw … kan va’n hlim dùn thìn tak! Zan reh tawh lamah a pum min han zuttír a, a nau pai lai chu hmeichhia nge a nih mipa tih kan inrinsiak thìn a nih kha!
Khatih lai khán, kohhranho leh mipui hmaa thu ka tiampui, ka Duh-taki khân ka fa, thla li mi min paisak mék a ni a. Chutih lai chuan a ni, kan chunga harsatna hriat thiam harsa tak, mak leh khirh zet mai chu kan tawh tâk ni!
Hmangaihna avàngin tàn in thimah
Ka tána pár mawi ber ni tùr leh he leia ka hmangaih ber nèna kan fa lo plang tùr nghâka hlim taka hun kan hman dun mék laiin, mak tak maiin khawi lam mi sual vervêk thil tih nge tih pawh kan hriat phâk loh atangin, ka nupui chu dâwt hmanga suala puh a ni tlat mai! Kan nupa tána thiam thu sawi ngaihna awm lo khawpa thiamin min rawn vau ta a nih chu!
Thiam thu sawi tùr chuan court thlen a ngai a, court-a kal tùr chuan sum a ngai a; keini lahin kan nupa inhmangaihna bâk eng mah neih kan nei nei dèr mai si lo! An puhna thu lah chu thu dik ni àwm tak hi a ni a. A tìr chuan kei ngei pawhin ka nupui chu ka ringhlel hman hial! A hnuah dâwta inpuh chhiatna mai a ni tih finfiah mah ila, roréltute hmaah dâwt a nihna kan finfiahsak leh thei si lo! Min sawi felsaktu kan nei ve miau si lo a!
Mangang taka kan hmabâk kan nghah lai chuan, ngai teh, vànpui a lo chim a, ka nupui chu kum 15 chhúng lung ina táng tùrin a chung thu an rél ta rup mai a nih chu!
Hmeichhiaah pawh nau pai lehnghâl; nauah pawh ka fa lehnghâl pai chunga tàn in thim luhtír lo tùrin theih tâwpin ka ngèn a. ‘Dàn chu dàn a ni,’ an tih tlat avàngin ka hlawhcham! A tàwpa tàwpah ka nupui aia tàn ka díl ta ngawt mai a. Harsa takin min phalsak hräm a nih kha. Aw … khami zàna ka nupui Hannah-i rilru hrehawmzia leh lungngaihzia te kha aw…
Ka mitthla hian a la hmu reng mai. Kei pawh chuan ka hmangaih ber Hannah-i aia hrehawm engkim tuar chu inhuamin thu hialte tiam mah ila, chutianga rei a hmél hmu loa awm tùra han indah chu, hrehawm ka ti ve tak zet a ni. Chutah, kan fa chu ka hmuh loh hlànin hrehawm leh na tuarin a lo hring ang a. Kan fa ka hmuh ve hun tùr te ka ngaihtuah zêl a—“tàn in atanga ka chhuah huna ka hmuh ve meuh chuan, ráwlthar tih theih tùr a lo ni tawh ngei ang,” ti tein.
A tûk khua a lo vár a. Sualna leh hming hliauna nei miah lo chungin, hmangaihna avànga ka nupui duh tak tawrh ai tuar tùrin tàn in thim lama min hruai tùr police-te’n ka kut an phuarna kawl chu bunin, ka nupui raipuar, lang ve tawh tak leh ka in leh lote chu, kum 15 chhúng hmu miah lo tùrin ka kalsan ta a ni.
“A tàwp nán,” tia ka nupui lungngai leh a mit meng mawi tak mai atanga mittui luang zawih zawih han “Mang tha” chu thil harsa a va han ni tehlul êm! Rinawm taka lo awm tùrin thu a intiam a. Fa tha taka min lo hrinsak ngei tùrin duhsakna ka hlàn ve bawk. Tichuan, kum 15 hnua chhúngkaw puitling anga inhmu tùr chuan kan inmang tha ta a ni.
Engtin tak lo awm ang che u maw?
Court-a kan inlan apiangin mi suala ka nupui an puhna chhan ber chu chiang taka min hrilh tùrin ka zâwt ziah a; chhànna fumfe min pêk ka hre ngai lo. Kan nupa dinhmun chu chuti khawpa hmusitawm ni mah se, chhúngrilah ka thla a phäng ngai rëng rëng lo. Ka tànna tàn in thim chhúngah chuan ëng mit thei ngai rêng rêng lo ka chhi reng thìn—“Beiseina Êng” chu.
Tàn ina ka luh ní atanga chhiara ni 201-naah chiah lehkha thawn ka dawng nawlh mai. A káwmah chuan fiah lo riai hian ka hming a inziak a. A hmél enin tláwm mah se, ka nupui duh tak Hannah-i min rawn thawn a ni ngei tih ka hriat avàngin ka tán chuan hlu tak a ni. A hnu thlenga ka chhiar nin theih loh, he thu hi a inziak a:
“Nimin khaw thim dáwn khan i nghahhlelh êm êm I FAPA chu kan pindanah ka hring ta ta asin! I duhthusàm, fapa hmel tha len duhawm tak chu a piang ta tih hi i lo hriat ngei ka duh tak zet a ni. He thu i hriat rual hian i läwm ngei ang tih ka ring. Min hmangaih avànga ka tawrh ai hrehawm namén lo min tawrhsak avàngin ka läwm tak zet a ni tih min lo hriat nawnsak ang che aw … Dam tê-in kan awm ang a, ‘Kan chhúngkua’ hlim taka kan inhmuh leh ní a thlen thuai theih nán ka lo tawngtai reng thìn a nia. –Hannah” tih hi.
Chu thu chu, ka tán chuan thu làwmawm leh ropui tàwpkhâwk a ni—pen tui pawh ni lo, pencil-a fiah lo taka inziak, min ti hlim êm êmtu chu!
Min tih làwm dàn leh ka chhiar zinzia chu ka sawi vek lo mai ang e. Mahse, hei hi ka sawi hräm duh: “Ka fapa, a hmél ka la hmuh loh chuan he tàn in thim hi min tih ènsak thìn a; zan thim ber pawh chhùn ëng ang maiin min tih ènsak thìn,” tih hi.
Ka tànpui, mi sual rual awm khâwm zíngah chuan lungawi taka táng awmchhun ka ni mai àwm mang e a, te ka ti rilru hial. Beiseina ëng thlírin, ka chhuah huna ka fapa ka hmuh hun tùr chu nghâkhlel takin ka thlír reng thìn a ni.
Ka suangtuahna pawh a kal thui thìn teh e: “Anni nufa chu engtin tak awm ang maw? Ka fapa chu a lo sei lian ang a, a nu enkawlna hnuaiah chuan fapa sualah a chhuak mawlh lo ang,” tih te; “Engtin nge a nu chuan kei, a pa hmélte hi a hriattír ang? Ka chanchin leh ka tàn in tàn thute hi engtin tak hrilh ang maw? A tìrah lo zêp pawh ni se, thu zêp nán eng chhuanlam nge a hman ang? A lo lian anga, hriat chhuah hun a la nei tho dáwn si a,” tihte chu ka ngaihtuah nasa thìn. Mahse, ka rilru chu hnual lam pan tùrin ka phal ngai rëng rëng lo a, a ëng záwngin ka hma-khua leh ka nupui leh ka fapa khawsak dàn tùr chu ka ngaihtuah thìn.
Hlimna zíng ni èng mawi—tahna rún thim!
Pang a dam miau chuan Hannah nèna kan inthen atang khán ni leh thlate ralin kum pawh a vei ve zêl a. Tàn ina ka luh ni atanga chhiarin, ni säng nga sawm nga chuang a lo inher ve ta dêr mai. Beiseinaa ka thlìr reng thin, a taka a hmél ka la hmuh loh ka fapa ka hmuh ní tùr leh hmangaihna avànga a tawrh ai ka tawrhsak, ka nupui duh tak, Hannah leh ka fapa ka hmuh ní tùr pawh chu a lo inher chhuak ve ta nge nge a.
A hma zàn atangin ka enghelh luatah ka muhìl thei tawh lo! Khaw ëngte pawh chu ni dang zawng ai hian a mawiin ka hria a. Ka tána ni ropui chu a lo thleng dáwn miau a, engkim mai chu mawi êm êm vek mai hian ka hmu tlat a ni.