DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Tuirial bial i thlir ang
K. Lalrinchhana - Oct 31, 2021

Tuirial bial by-election chu neih zawh a ni ta a, naktipah vote chhiar a ni ang a, tu tak tling ang maw? Tun tum hi tun MLA term chhunga by-election vawi thum kan neihna a ni ta a, tun tuma Tuirial bial by-election hian 2023 General Election a hawi ruih tawh avangin party tin tan a pawimawh hle a, tan tak tein an tang niin a lang. 

Rorel lai MNF party hi an tling zo lo a nih chuan an term chhunga by election vawi thum neihah an vawi hnih tlakna a ni dawn a, rorel lai party meuh by-election-a chak loh zawn hi a pawi thei mai thei. ZPM hi an chak lo a nih chuan an bial an hum him zo lo tihna a ni dawn a, an tan result tha tak a ni kher lo ang. Congress party pawh hian tlin tumin theih tawp an chhuah niin a lang a, an candidate Pu Chalrosanga Ralte hi tun tuma MLA candidate zingah chuan politics tawn hriat nei ber a ni a, kum 2013 inthlanpuiah khan Lunglei West bial atangin Dr. R Lalthangliana a lo hneh ngat tawh a, inthlanpui hnuhnung ber, 2018 ah khan vote 77 chauhin a tling zo lo a, tun tum by-election-ah hian a buk a rit phian mai thei.

Tuirial bial hrim hrim hian Kawnpui bial tih hming an put lai ata tawh, U.T hun lai atang daih tawh khan MLA thlan hi an thiam riau a, rorel tur party hi an hre lawk emaw tih mai turin ruling MLA an nei deuh chat chat zel a ni. Kum 1972-a UT kan nih atang khan MLA inthlapui hi tum 12 kan nei tawh a, Kawnpui/Tuirial bial hian tum 11 zet ruling MLA an nei thei a ni. An bialtu MLA-te hi MLA naran ni lo, ram rorelnaa a fawng vuan pha chin, Cabinet Minister te, Minister of State te, Assembly Speaker te, Deputy Speaker te, Planning Board Vice Chairman etc. te an ni nawk a, bialtu MLA an nei tha thin hle a ni. 

UT kan nih hnua MLA inthlanpui hmasa ber, 1972-a neihah Kawnpui bial (tuna Tuirial bial) atang hian Mizo Union candidate Pu Ch.Saprawnga thlan tlin a ni a, kum 1978-ah inthlanpui vawi hnihna neih a ni a, hemi tum hian Kawnpui bial atang hian PC Party candidate Pu K. Dawngliana thlan tlin a ni a, PC party hian sawrkarna an siam zui nghal a ni. Hemi tum hian P.C Party hian sawrkarna an chelh rei lo hle a, MLA thenkhatin Pu Thenphunga Sailo an thlawpna an hnuh dawh avangin kum 1978 kum tawpah Mizoram chu President’s rule-ah dah a ni a, inthlan that a lo tul leh ta thuai a ni.

Kum 1979-ah MLA inthlan tum thumna neih a ni a, hemi tum hian Kawnpui bial atang hian Dr. Kenneth Chawngliana, P.C Party Candidate chu thlan tlin a ni a, P.C Party hian sawrkarna siam lehin Kawnpui bialtu MLA Dr. Kenneth Chawngliana hi Assembly speaker a ni. Kum 1984-ah MLA intlan vawi 4-na neih a ni a, hemi tum hian Kawnpui bial atang hian Congress party candidate Pu Vaivenga thlan tlin a ni ta thung a, Congress party hian sawrkarna an siam a, Kawnpui bialtu Pu Vaivenga pawh Cabinet Minister-ah lak luh a ni.

Kum 1987-ah Mizoram chu state puitlingah hlan kai a ni ta a, hemi kum vek hian state MLA inthlanpui hmasa ber neih nghal a ni a, ramhnuai atanga MNF underground lo chhuah hlim, an boruak len vanglai a ni a, Kawnpui bial atang pawhin MNF candidate Pu Lalkhawnghinga thlan tlin a ni a, MNF party hian sawrkarna siam zui nghalin Pu Laldenga chu Mizoram State Chief Minister hmasa ber a ni ta a ni. MNF sawrkar hi a ding rei lo hle a, an sawrkar atanga kum hnihna, 1988 kum tawp lamah MNF MLA pakuaten Pu Laldenga an thlawpna an hnuhdawh tak avangin MNF ministry chu thiah a ni ta a, Mizoram chu a tum hnihna atan President’s rule-ah dah a ni leh ta a ni.

Kum 1989 kum tirah Mizoram state MLA inthlan tum hnihna neih a ni a, hemi tum hian Kawnpui bial atang hian Congress party candidate Pu Vaivenga chu a tum hnihna atan thlan tlin nawn leh a ni a, Congress party hian Pu Lalthanhawla kaihhruaina hnuaiah sawrkarna an siam zui leh a, Kawnpui Bialtu Pu Vaivenga pawh cabinet minister a ni leh ta a ni. Kum 1993-ah Mizoram state MLA intlanpui vawi 3-na neih a ni a, hemi tum hian Kawnpui bial atang hian Pu R.L Vala, Congress party candidate chu thlan tlin a ni a, Congress party hian sawrkarna siam zui lehin, Kawnpui bialtu Pu R.L Vala chu Deputy Speaker-ah ruat a ni a, Congress ministry tawp dawn lamah Pu R.L Vala hi Minister of State-ah hlan kai a ni nghe nghe.

Kum 1998-ah state MLA inthlan vawi 4-na neih a ni a, hemi tum hian MNF leh MPC  Party chu tang dunin hnehna sang tak nen sawrkarna an siam ta a, Kawnpui bial atang hian MNF candidate Pu Sanghmingthanga H Pautu chu thlan tlin a ni a, Mizoram State Planning Board Vice Chairman-ah dah a ni. Kum 2003 MLA inthlanpuiah MNF party chuan hnehna an chang leh a, hemi tum hian Kawnpui bial atang hian MPC candidate Pu Sailothanga Sailo chu thlan tlin a ni a, a hnuah MNF party-ah a in let a ni. 

Kum 2008-ah Mizoram state MLA inthlan vawi 6-na neih a ni a, Congress party chu hneh taka thlan tlin an ni ve leh ta a, hemi tum hian Kawnpui bial tih ni thin chu Tuirial bial tia hming thlak a ni a, Tuirial bial atang hian Pu Hmingdailova Khiangte, Congress party candidate chu thlan tlin a ni a, a hnuah Parliamentary Secretary-ah ruat a ni. Kum 2013 MLA inthlanah pawh Congress party hian sawrkarna siam zui lehin, Tuirial bial atang hian Pu Hmingdailova Khiangte, Congress party candidate chu a tum hnihna atan thlan tlin leh a ni. Kum 2018 MLA intlanpui hnuhnung berah khan Tuirial bial atang hian ZPM candidate Pu Andrew H Thangliana thlan tlin a ni ta thung a, ani hian MNF official candidate Pu Sailothanga Sailo chu vote 204-in a hneh a ni.

Kan hriat angin bialtu MLA Pu Andrew H Thangliana a boral tak avangin Tuirial bialah hian by-election neih a tul ta a ni a, general election a hla lutuk tawh lo bawk nen, party tinte pawh an tang hle mai a, hmun thenkhatah chuan Election Model Code of Conduct bawhchhiatnate pawh a awm niin a lang. MPF pawhin Kolasib district thuneitute hnenah complaint an theh lut hial a nih kha. Kan ram, Kristian ram ber maiah venpui ngai khawpa ram hruaitu thlanna neih a tul ta fo mai hi a tha lo khawp mai a, MPF hi awm lo phei se tun aiin inthlan vuak vetah hian dan bawhchhiatna a hluarin a rinawm. Inthlanna thianghlim leh felfai a awm loh chuan rorelna dik a awm thei dawn lo a, tun hnu zelah inthlanna thianghlim leh felfai a awm zel theih nan mipui pawhin thil dik lo hnawl ngam ila, Kristian kan nihna hi kan inthlannaah te hlei hlei hian lang chhuak zel teh se.

Latest News & Chhiar Hlawh