Hmãn zàn chu TV remote control keng rùn chungin TV channel ka thlâk kual sek a. ZONET Zâwlbûk channel-ah chuan ka zirlai hlui ka hmu hlawl mai! Mak ka ti angreng fú. ‘Eng ti tiha ani chu rawn lang ve hlawl ngawt nge maw a nih le?’ ti rilru chungin ka thlír zui a. MZU INCUBATION CENTRE, EVENT SOLUTIONS leh ZONET lamin ‘PAWNTO : PHEICHHAM’ intihsiakna an buatsaihah ani chuan a game siam (develop) a lo entír ve hi a lo ni a. Mak ka ti leh vak lo a!

Mak ka tih leh vak lohna chhan chu, pâwl 10 a zir lai khán a game khelh hrât lutuk kha a chhúngten an manganpui a, hostel-ah an dah lût kha a ni, tih ka hre chhuak leh zêl a. Tûnah chuan game chu khelh mai a duhtâwk ta lo a, amah ngeiin ‘Zo’ takin a rawn siam chhuak ve ta a ni, tih ka hriat rual chuan ka lãwm veng veng mai a. Kan culture hlutna bo si loin, khawvêl changkànna leh hma sâwnna milin, thalaite hi kan kal char char ve ta asin!

Ka sawi duh taka chu hei hi a ni: Mizo thalaite hi chhe hle tawh, thûk taka bo mék, chhan chhuah huphurhawm ang ten min sawi thìn a ni maithei e; mahse, kan chhe vek bîk lo a nia … tih hi a ni.

Zàn mut nacháng hre lo leh zíng thawh chhuah tum lo ang ten min sawia maw? Engtia chutia min vãi sawi zêl le? Zíng leh tlaiah World bank road te, kan véng, |huampui Vengthar leh Chite lui inkár te khu rawn fang ve teh u. Tleirãwl leh nula tlangvál, zu in tùr ni miah loa taksa insawizawi i hmu suau suau tûk tin tlai tin ang, tih hi ka sawi ngam sak! Kan mu thlurh thlurh vek bîk lo e… 

Aizawla futsal khelhna mual neitute hi an hlâwk teh a nia aw! Phùr deuha, ‘Zanin chu thianzahoin futsal zuk khèl ve ang u,’ tih ngawt chî a nih tawh lohzia mai chu … hauh lâwk (booked) loin zuk kal ngawt teh u; an khàr hun thleng mi inkhèl in thlír tluan zak mai ang! Kan va’n mu thlurh thlurh vek bîk lo chiang tak!

 Gym hawn te hi ei zawnna tha tak a nihna chhan chu … a hlâwk. A nih leh, ti hlâwktu chu tute nge ni? |halaite. Tûna kan nu leh pate hi ‘thalai’ an nih lai khân gym a awm ngai lo. Kut hnà an la thawh nasat vàng pawh a ni ang. Mahse, vawiin hi, thalaite khawvêl a ni tawh miau a, taksa insawizawi tùra gym pan thin thalai an tam tâk avàngin, gym hawn chu ei zawnna tha tling ta mai a ni.

Kan nau, khita ka sawi te leh mi dang tam tak hian, sawrkarin min chàwm séng zozai dáwn lo tih hi kan chiang tawh a; mahnia ei zawnna tùr kawng indap chawp dàn tùr, achhùn azànin an ngaihtuah tawh a. ZONET thoin reality show, ‘CHENGRÁNG leh NGÉN MU’ an ti emaw ni te kha … mahni ke-a din tum an thathnem tawhzia te kha … A ngai reng—hmãna kan kalphung ang renga kal reng a rem tawh lohzia hi thalaite hian kan man thiam ve tawh a, kan phe suau suau tawh a nih hi! A chhan chu maw, eng dang vàng mah a ni lo e—hei hi, thalaite khawvêl a nih tawh vàng a ni.

Digital khawvêlah kan chêng tawh a; ei zawnna kawngah pawh corporate world a ni tawh. ‘Mama, lehkha hi tha deuhin zir la, i zir chhuah hunah sawrkar hnà i la thawk dáwn nia,’ tia inzirtírna hun kha kan pèl tawh. Ngaituahna leh nacháng hriate din chhuahna khawvêl a ni tawh tih pawh thalaite hian kan hre ve tawh êm êm a. Mahse, kan nu leh pa, kan pi leh pute chuan sawrkar hnà kan thawh loh chuan ‘hna nghet nei lo’ angin min la ngai tlat bawk si! Kan vawiin khawvêl hi, thalaite khawvêl a ni tawh asin maw le…

Hmànlai hun ang khân, Matric-a Distinction emaw Ist division emawa pass-ten Science lâk kher tùr emaw kan ti tawh bîk lo a; IInd division-a pass ten Commerce; IIIrd division-a pass chu Arts lâk tùr emaw kan ú-ten an lo tih thinna khawvêl kha kan kal pèl ve tawh a; mahni tuinazáwng leh nakina kan la hlâwkpui theih tùr zir chhoh kan intih hmuh tan ve tawh asin…

Hetiang an nih tawh laia, tawngkam chhe tleuh nán taka thalaite min hmang leh chhe tin phurtu anga min puh leh ngawt thin hi zawng, kei chuan thil hrisêl berah ka ngai thei lo!  Zu leh drugs-a fihlîm lo, chàwmhlàwm cigarette heh ang veka min hrût rual hi chu fair kan ti bîk chiah lo a nia. Inkhâwm bànah a zu mi chu inthlahrung deuha an inthiarfihlìm tawh dàn atang hian a chiang mai lo’m ni? Hmàn ní-a eng data-ta emaw ni hmanga Mizo tleiràwlho zíngah tobacco hman a hluar thar tih ang záwnga chanchin thara kan han hmu leh ta kha mak ka ti ngei mai! Mei zu mi hi a kum tèla an tlâkhniam ka ring tlat. Shikhar leh a behbàwm chu ka hre lo le.

Kan thu leh hla-in hma a sàwn nasatzia te hi, a hre duh chuan hre mawlh teh se. A ngai renga awma a ngai renga, ‘tùr a ni khawvêl!’ kalsan ngama hma sâwn tuma thalai kan thawhziate hi min hmuhpui ve teh u khai. Lehkhabu tih chhuah dáwn pawha, natural suede papaer ngat hman duh te; perfect binding kher ti te; a cover pawh spot laminated ngat duh kan pun takzia ’ngawt pawh hi… E khai! Penguin chhùl chhuak lehkhabu pawh Mizo thalaite hian kan nei ve tawh a nia aw! Min hlutsak ve ula … kan rawn ti dú dú hran lo a; mahse, in zárah, hmá min lo sut kuaksak tawh zárah, keini in tu leh fate hian hmá kan sâwn ve zêl a nia…

Eng pawh ni se, vawiin hi thalaite khawvêl a nih ang hian, kan nu leh pate hian thalaite hi min ring ngam ve tawh rawh u; ’tichuan, tùn ai hian kan puitlingin hmá pawh kan sâwn chak zâwk ang. Keini thalaite pawh hian, rintlâkin hnà thawk ila, rinawmna hmangin sum hai luh tum ila. Vawiina ei rûk chíngho hi chinghne enin en ngam zêl ila; kan zára hotu-a ruat, inti lal ve satliahho tanpuina hi beisei lo ngam khawpin tan la nasa leh zual ila; anni mi pamhamho hi, i ngai sáng lo chhunzawm zêl ang u. Kan khawvêl hi, a thiam, a chak, a ngaihna hria, a tling, a fing, a taimate din channa khawvêl; induhsakna hleihluak awm lohna khawvêlah siam i tum tlat ang u.