Chawlhni hmasaa ka sawi lan, U Satthuama kha inbuan chak vanga Bawrhsapin police-a a hnim luh a ni. A inbuan chakzia kha chu a buanpuite’n an hre chek ang. Thil dangah pawh chak tak, chak tak a ni ringawt mai. Kum 1951/52/53, eng kum ber emaw, Republic Day chawlh denchhenin Tuirialah sangha bomb turin U Haudalla (Dawrpui) jeep-in kan kal a, mi 7 aia tlem lo kan ni. Ka farnu Chawnglianchhungi (L) leh Pastor Chhuahkhama fanu Ramthangi, nula tirte pahnih kan hruai bawk a. Tuirial (Champhai lam kai) chhakah khuan riahbuk kan sual a, hna reng reng kha U Satthuama kut a ni vek mai. K’u Zuala a kal ve a, ‘El phak miah lo mah la, a hnung hi zui zel ang che, mi dang chu engmah kan nih loh lehzual hi,’ min ti a. A tlangval awm chhun chu jeep driver nen chuan kan ni mai a, ani lah tlangval chaw chaw, lian lo tak a ni ve mai a, hna hram thawk chi ni pawhin a lang bik lo. Thing, rawngbawlna tur leh ai lum tur fawm a tul ta a, U Satthuama chuan, ‘Kal rawh Chhuana, lei hnuaiah khan thing ro ka hmuh kha,’ a ti a, chem pawh keng lovin kan chhuak dun ta a. Lei hnuaiah chuan Belphuar tuai tlukar tui lian rawn len, vaukama tang hi a lo hmu niin, a zar chu chawn tiat dawn dawn a ni a, a kung tlawh chung chuan a kuai bal hmawk hmawk mai a, keiin a tangte ka lo bal zel a, a bal zawh chuan a zung ther fer fur nen chuan a pu tawrh mai a, a chho vang vang mai, kei chuan a zar pathum vel emaw chu ka pu ve vau vau thei chauh a ni. Tichuan, a tlai a tlaiin bomb kan tum a, puum hlui deuh hi a awm a, ‘Kha, tlangval nen khan lo thawm rawh u, a hnarah ka han kal ang a, puum thar ka han tuk ang e,’ a ti a. Tlangval pakhat nen chuan kan lo thawm a, mau thar 4/5 emaw kan sat a, kan tawn tha a, lipuia ka kar phei chuan U Satthuama pawh chuan 30 puum emaw hi a rawn kar thla ve ti tih mai nia, a thar hlak. Ngharilah leh luite kawnghram nguntang emaw lek lek 10 emaw chauh kan vawm hlum avangin kan tum hnih chawhmeh emaw lek a ni. A tukah ziingah Tuirini lam kam pana Sesawng pa kan han rawn a, a tel ve ta nghe nghe a. Bomb kan tum chu li dung sei eet puk pawh awm lo a ni. Nghahrah puitling hian ho hrang hrangin nguntang, kutphah, kakchhun te te leh nghate dang lengphar, tih ang tete hi a hrang hrangin an ho a, an tleh dal dal mai a, chu li kamah chuan awmhmun kan khuar nghal a, bomb pathum indawta vawm tur a ni. A mawng berah U Satthuaman a vawm ang a, a puaka thi phak lo, lo tlanchhia nang turin keiin a laiah ka vawm ang, ka bomb a puah hnu deuhah K’u Zualan a hnarah a tawp a khar ang tih a ni. U Satthuama bomb a tlawlh ta hlauh mai a, rawn um chhoh nan lungin a deng vak vak a, chutah keiin ka han vawm ve a puak dawp a, a lo lang chiai mai a, rei rial loin K’u Zuala chuan a han paih ve a, a mawng lama tlanchheho kha a nangching a ni chek ang, a puak dawp a, a lo lang chuai mai thung. U Satthuama bawk khan puum a tuk leh a, ka pui ve niap niap a. Sangha lang zawng zawng chu puum atangin U Haudalla leh K’u Zuala ten (Coastal Command) an chhar vek a, keini pahnih chu liluh tur kan nih avangin tel min lo chulh nasa mai a, meipui kan ai bawk a, January thla luite dunga huihchhuk thli vawh dan chu sawi thiam a harsa. Tichuan, coastal command-in a lang an chhar zawh chuan kan hun a thleng ve ta a. U Satthuama khan kawibawm ang lian deuh, tung deuhin a tan a, lung lian deuh deuh thun sa.?Chu chu hruiin puum nen kan thlun zawm tlat a, pum atangin kan khai sawn mai thin. U Satthuama a lut hmasa a, keiin puum (chaw ka chhum thluk a nih avangin u ka dah dawbawl) ka lo veng a, a nghate man chu bawmah a khung zel a, a thawchham tawpah a lo chhuak a, thaw a la leh vak a, a lut leh a, chuti ang chuan tum 4/5 a ti zawn a, chutah kei ka lut veleh a, chuti angchuan kan inchhawk a ni. U Satthuama tum khat luhah nghate 12/15 te a thun hman thin. KEI VE chu 9/10 te thithunama ka tanin ka thun ve hram thin.A?vawt em em tih piah lam a ni, kan hnap dawk pawh kan inhre miah lo. ‘Kha i hnap a dawk’ kan inti tawp zel mai. Chuti ang chuan kan theihtawp kan lut a, kan khawng luat hmain vaukamah min pawt chhuak a, mei lum em em, Sesawng pa lo buaipui kha kan va kap dawrh a, kan hmeichhiate khan an shawl-in min khuh a, thingpuisen min pe nghal a, mak deuh mai chu vawt kan tih tak tak hian kan khur tawh lo zawk a lo ni. Thingpui lum kan han lem a, meiin min han tilum deuh tihah le - kan han khur ta tak tak mai thin a, min dawm bet lai lai zel! Kan khurh a reh a, tel kan inchulh leh vek zawhah kan va bei leh thin. Chuti anga kan theihtawpa kan tih hnuah pawh - a mawngah chuan a te zual chu a la de iar uar mai. Mahse, khua a tlai tawh avangin kan hawnsan ta a, Sesawng pa inah kan insem a, kg 10 emaw theuhin kan insem. U Satthuama ka ter lohzia kha, pachang leh naupang kum10 velin hna thawk dun ta se - chu ang vel chu kan niin ka hria. Thing a thiamzia te kha - “A bul leh lei a inzawm te chuan,” a ti mai. Kelsih House, Republic Vengchung biak in ni ta thlanga Khawipui thang chhuah pawh kha a lawn thlak ni tain ka hria. Khati ang pa tlawmngai, chak kha dam hlenah a awhawm takmeuh mai. Amah kha chuan Bawrhsap MacDonald-a a hneh lohzia kha min hrilh thin. Ka ziak seng lo.