DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Court-a Roreltute leh Ukilte inanna leh danglamna
Laldinpuia Tlau - Feb 06, 2024

Mizoramah hian mi lehkhathiam te, sawrkara mi pawimawh chinte pawh chhiar telin, mi nawlpuiin kan hriat hran loh pawl tak nia lang chu court-a roreltute leh ukilte hi an ni ngei mai. Mizo pa lar tak K. L. Liana pawh kha a thih thlengin ukil emaw ti an awm a, vawiin thlengin mi tam tak chuan ukil tiin an la sawi thin. 

Court-a roreltute leh ukilte kan lo hriat pawlh nawk nawk a nih pawhin a awm viau mai. An pahnih hian court-a an kal dawn chuan, kamis var an ha tlangpui a. Kawrchung an ha a nih chuan a dum ve ve an ha ang a. Kekawrtlawn dum ve ve an ha bawk ang. Pawn fen an feng emaw an bih emaw a nih chuan, a rawng chu a dum ve ve a ni ang. An pahniha an eizawnna hmun chu court a ni ve ve a. Chu chang ni loin, dan thiam ve ve, a lo berah LLB pass an ni ve ve bawk. Court-a roreltute leh ukilte inanna hi a tam em avangin, a chang chuan, ukil rawihna atana mipuiin an sum sen chu tu kutah lut nge tih an hre si se lo a, magistrate te chu sum duh tak tia sawi chang pawh a awm ve chawk. 

Court-a roreltute hi magistrate emaw judge emaw tia sawi an ni ber. Issue hmasa lamah khan Magistrate awmzia chu, ‘Remkunga dictionary-ah chuan ‘rorelna (court) hniam bera roreltu’ tia lehlin a ni a, hei hi English dictionary-in a hrilhfiah dan pawh a ni e.’ tiin kan ziak tawh a. Judge awmzia chu roreltu tiin hrilhfiah mai ila. Kan then duh dan azirin court-a roreltute hi hlawm thumin a then theih awm e. A hmasa ber chu Supreme Court Judge te an ni a, kum 65-ah an pension thin. A dawttu chu High Court Judge te an ni a, kum 62-ah an pension thin. A pathumna chu judicial officer te an ni. Mizoramah chuan Mizoram Judicial Service mi leh sate hi an ni a, kum 60-ah an pension thin. Judicial Officer-te hna chelh hi a kimchangin kan sawi lo ang a. Criminal Court-a dah (post) an nih chuan, Judicial Magistrate First Class te, Chief Judicial Magistrate te, Additional Sessions Judge te leh Sessions Judge tih hming vuah a ni a. Civil Court-a an thu a nih chuan, Civil Judge (Jr. Div.) te, Civil Judge (Sr. Div.) te, Additional District Judge te leh District Judge tih hming vuah a ni thung. 

Ukil tih hi a saptawng chuan advocate a ni a. JF Laldailova dictionary-in ‘rorelna hmaa thubuai sawisaktu, dan hre mi’ tia a hrilhfiahna hian a awmzia a phawk chhuak hlein ka hria. Ukil kan tih zawng zawng hi advocate an ni mai a. Ukil nih rei vang emaw mihring kum upat vang emaw ni loin, thiam leh thawh that avangin, Supreme Court-in emaw High Court-in emaw an thawhpui ukil tha zualte chu Senior Advocate nihna a pe thin. 

Court-a thubuai tam ber hi sawrkar thehluh emaw sawrkar khinna emaw a ni. Dan bawhchhiaa puhte chu sawrkarin court hnenah thiam loh chan tir tur leh hrem turin a thlen thin. Chuvang chuan, sawrkar hian ukil thahnem tak a ruai thin. Sawrkar ukil chu sawrkar aiawh a ni a, mimal nen an inep lo thei lo.

Law & Judicial Department-in ni 8.1.2024-a Notification a tih chhuahin a sawi dan chuan, sawrkar ukil rawih zawng zawngte chu Government Advocate tia sawi an ni. Civil Case khawih turin Additional Advocate General te, Government Advocate te, Additional Government Advocate leh Assistant Government Advocate te ruat a ni a. Criminal case-a ding turin Public Prosecutor te, Additional Public Prosecutor leh Assistant Public Prosecutor te ruat an ni. Anni hi sawrkar department zawng zawngin an intawm vek a ni. Department malin, sawrkar phalnain, an pual liau liaua ukil ni turin Standing Counsel leh Assistant Standing Counsel te a ruai thei bawk. Sawrkarin ukil a rawih zingah lal leh hotu ber chu Advocate General a ni a. Ani hi chu thubuai mai bakah a tul dan ang zela dan lama sawrkar thurawn petu ber a ni. 

Sawrkar sum hmanga mimalin ukil a neih thin dan kawng thum chauh han sawi ila. Pakhatna, Additional Sessions/Sessions Judge court-ah thubuai nei (accused)-in ukil a neih loh chuan Judge chuan sawrkar list atangin ukil a pe thin a, chu chu defense pleader an ti. Pahnihna, High Court-ah hian ukil nei thei lo accused an awm fo thin. Jail tangte hian ukil ruai loin lehkhathawn hmangin zualkona High Court-ah a thlen thin a. Chung case-ah chuan High Court-in ukil a pe thin. A chang chuan, court hian lehkhathawn te, chanchinbua thu chhuak te ang hi PIL case atan a pawm thin a. Chung case-ah chuan court tanpui turin ukil a ruat thin. Chung mite chu Amicus Curie an ti. Pathumna chu mi rethei ukil tia sawi hlawh tak Legal Aid Counsel hi a ni. Anni hi chuan thubuai theh luttu a din sak thei a, an khina te pawh a din sak thei bawk. Mizoram Legal Services Authority kaihhruaina hnuaiah District tinah District Legal Services Authority te hi a petu a ni. 

Mimalin a rawih ukil te chu Private Advocate tia sawi thin a ni. 

Court-a roreltute leh ukilte inanna leh danglamna hi tum khata sawi kim sen a ni lo. Kan chhinchhiah tur chu, magistrate leh judge te chu thubuai rel/remtu a ni a, ukilte chu thubuai neite tanpuitu leh dinsaktu a ni. Lok Adalat-ah ukilte thubuai rem lai ka hmu fo thin i lo ti a ni mai thei e. Lok Adalat-ah hian inkhingte an inrem theihna turin tanpuitu conciliator an awm thin a, chungte chu judicial officer te, advocate te leh social worker te an ni a. Thubuai rem an ni lo a, inrem thei turin an lo tanpui a ni zawk. 

Ukil rawih man hi a ruaitu leh ukil inkar thil a ni. Court-a roreltute hi chuan thla tin hlawh leh sawrkarin hamthatna a pek bak engmah an dawng thiang lo.

Latest News & Chhiar Hlawh