DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Zo-Hnam Manipur atanga raltlan leh David Hmar Thiek
Rinngaia Colney - Jul 09, 2023

Zo-hnam hi mi 30,000 vel Manipur-ah hian an cheng ve a. Sugnu khua hi Imphal atangin km 80-a hla a ni a, Lamka (Churachanpur) atangin km 30 vel a ni bawk a ni. In 1,800 vel a awm a, Mihring 9,000 vel an ni. A mi cheng tam ber chu Meitei an ni a, Meitei In 1,000 leh Tlangmi in 800 bawr vel an ni thung a ni. Zo-hnam bik hi In 350 bawr vel an ni. 

Sugnu hi tun hma chuan Chandel district ah an bet thin a, sawrkarin district thar an siam belh a, Kakching district tharah Sugnu chu an beh tir ta a ni. Kakching peng bul maiah hian Kumpinu leh Tangrual ho leh Japan te Indopui II na laia an siam thlawhna an thuhrukna Sapho siam kha a awm a, Imphal lam Airport pangngai a ni lo.

Zo-hnamte hi Sugnu-ah hian Pi leh Pu atanga lo cheng tawh te, Leilet huan rotha, in leh lo leh an bungruate chu tlanchhiatsan a ngai ta si a le. Meitei politics kal dik lo avangin loh theih lohin Sugnu an chhuahsan a tul si.

Sugnu bika buaina intan dan chu Sugnu atanga Km 15-a hla Aihang Thado khua In 100 vel chu May ni 5 khan Meitei Volunteer hovin an halsak vak mai a, chuta tang chuan Zo-hnam tlangmi hi chu an hnam defence volunteer te chu uluk takin an duty ta a. Sugnu khua bikah chuan Meitei-hote nen tumah inkhawih tawh loh turin remna an sawi fel vek a.

Mahse, Meitei hi an phakar khawp mai a, Imphal lam atangin - Meitei Volunteer an lo kal a, May 28 zan dar 1:00 AM atangin silai a puak tan ta - Tlangmi lam defence volunteer te nen an inkap ta a ni. Nunau hote hi silai-a inkah hmain insaseng tura hriat tir an ni. Tichuan, mipui, nunau, tar, hmeichhiate chu Sugnu Army Camp lamah an tlan lut a, an theih ang angin an insaseng hlawm a. Silai a ri reng a - khua a var a, zing dar 8:00 velah chuan Zo-mi venga In chu Meitei ho chuan an hal ta - 'Senmei-ah a chang zo ta'! Chutiang chuan a huhova an ram chhunga in la pawr tak Meitei ho chuan kan unaute thlabarin an siam ta a ni nih chu!

Sugnu Army Camp atangin a then Chandel lamah an remchan dan ang angin - Lamka lam an pan khawm ta a ni. Tichuan Lamka-ah raltlan camp-ah te an awm a, a then chu mahni remchan leh duh thu ngeiin Mizoram an rawn pan ta a ni. Heng kan Mizo hnahthlak Sugnu area-a mi hote hi, an tan tun dinhmunah chuan han haw leh chi zia zang a ni lo, beisei a bo hrih hle a ni. Ram hla takah tunah hmelhriat awm lohna ramah loh theih lohnaa rawn tlanchhia an ni si a, an zavaiin raltlan hote hi an lainatawm vek a ni.

Sugnu Lei - 'Run Lei' chu Meitei hovin an bomb chhe vek mai a, tlangmite va pawh theih loh an ni ta a ni. Run lui hi Manipur 'Senapati district' a tlang sang deuh mai atangin hnar a nei a. Tuiruang pawh hi he tlangah tho hian hnar a nei a ni. Hmanlai thawnthu-ah chuan, unau pahnih - inngeih lo deuh mai hi an awm a, a upa zawk chu 'Tuiruang' hi a ni, a naupang zawk chu 'Run Lui' hi a ni an ti. A upa zawk chuan 'kei tlak lam ka pan ang' a ti a, a luang zel a, Jeribam-ah, Silchar-ah, Bay of Bengal-ah a luanglut a. A naupang zawk chu - Run lui luang kual ve ta a, Kangkapi, Sekmai, Imphal-ah luang zelin, Loktak bul-ah luangin, Sugnu lamah Burma ramah Chindwin a fin ta a ni.

Mizo te'n Tiau ral - Run ral awm lai an lo ti thin a. Mizo Upa-in 'Bei nge sei- run dung an lo ti a,'Runlui a leh luan hma loh chuan' te an lo ti bawk a ni.


LANGZA KHUA LEH FAM DAVID HMAR THIEK TULOR PASALTHA LAM VE THUNG

Langza khaw sattu hi Pu Savunga Varte a ni a, a puzawn chu Pu Thana leh Pu Hminga Keivawm te an ni. A tirah chuan Run lui kamah an awm phawt a, chumi hnuaah Langza-ah an rawn chho a, phai kin lamah, a hnu deuhah tuna 'Langza' khua takah hian Kum 1962-ah In 8 vel niin an awm ta a ni.

LANGZA tih chu Meitei tawng a ni a, 'Mulukawlh' tihna a ni. Anni ho bakah hian Kom ho an awm a, Kom lal Khuptherenga chu an lal a ni a, khaw patta pawh ani hnuai vek hi a ni. Lal fel tak zaidam rilru tha, a nupui pawh nu fel tak a ni. Inrem tlang takin an awm thin a ni.

Kum 1962-ah Rev R. Thanga, NEI G Pastor-in a enkawl tan a, tin, Pu Thavela - ME School zirtirtu turin in an rawn dah ve leh bawk a. Leilet te a la tlawm a, kum 1965-ah Pu Chhawnga Khiangte te pawh chhungkua-in Langza khuaah Lamka atangin an pem lut ve ta bawk a ni. Kum 1970 velah chuan In 50 vel an tling tawh a ni. Langza khua hi Churachanpur district a ni a, a kawng chu Moirang-ah pengin, Khumbi-ah, chuta tangin Sakang atangin Km 3 vel a ni. Sakang khua hi Pi Mary Kom khua a ni, khawvel-ah vawi ruk ngawt mai Boxing-a India tan medal lo la tawh nu ropui tak vangkhua a ni.

Langza khua hi Mizo pi leh pu ten 'Lentlang' an lo tih thin Burma atangin Manipur ram chhunga in khawh lut tlang tawp bawr lai tak a ni. Hmanlai Mizo thawnthu-ah Lalruanga Seki phir dawibur, a va kaih chhuahna kha Sakang hi a ni e, an ti. A Seki phir rahna pawh tlangah hian a la awm an ti.

Langza khua eizawnna lam : Leilet an neih bakah hian thlai hmun, Sawhthing, Lakhuithei te an ching thin a. An bazarna tam ber chu Moirang bazar, Kumbi bazar leh Churachanpur te a ni. Meitei ho te a leitu ber chu an ni. Tin Meitei hi hunpuiah an Zau-Sang a, an bialnu bialpa te thil an inpek tur te leiin nula leh tlangval cycle in mi 40/50 rual te hian Langza-a thil lei turin an pan thin a ni. In huatna te awm lovin an cheng ho dial dial thin a, Meitei Muslim Pangal hi an tih mai ho te nen phei chuan an inpawh thei em em a ni.

Langza khua buaina lo thlen dan : Meitei ho te'n tlangmi Mizo hnahthawl te ngaithei lova, an politic kalsual avangin Manipur-ah hmun hrang hrangah buaina a chhuak a. Chuvangin Langza khua pawh a him bik dawn lova an hriat avangin hmun him lam, Lamka, Rengkai leh Saikawt lamah te an insa seng chhova, mahse, an In leh Biakin, School leh huan lo ram thlengin inthlithlai reng a ngaih avangin zuk en a, zuk riahchilh pawh an awm ve reng a.

July 1 zanah zing lamah Langza khua venga riak mipa 5 te ralthuam leh hmanrua pawh nei lo - misual leh rukrute lakah pawh ven tho a ngaih avangin an In ruakah an riak a, hmun dang buaina avanga Meitei ho thinrim lo thawk chuan Langza khua hal-a bei turin Meitei hi an lo thawkchhuak a.

Lalmuanpuia chu a tlanchhuak a, a pa Hmingliana Khiangte a ni a, ani hi hmun him lam a thleng thei hram a. Tichuan kan tlangval 3 te chuan Kom-mi kan ni e, an ti a, an chhuah mai a. David-a chuan zam miah lovin, "Kei chu Hmar Thiek Tulor kan ni e, in duh duhin min ti rawh u" a ti. Tunlai khawvela thil thlengah chuan a rapthlak ber ang, a kut a ke an tan bakah a lu an tan a, Mizo mipui kan nghing dual mai a ni.

Mahse maw, Manipur sawrkar chuan a duhthusam a ni! Delhi tlang sawrkar lah chuan kan thih mek lai pawhin engah mah min ngaichang miah lo. Mizo mipuite u, kan Lalpa Isua Krista hnenah kan manganna, kan rumna, kan tuarna, Amah kan Biakna kan Biakin an hal maw, a pawi khawp ang le.

    David-a te chhungkua :
    A Pa - Lalkhumlien
    A Nu - Pi Rodi (L)
    An unau - David Hmar Thiek Tulor (fa pakhat a nei.)
    leh Lalthanglom an ni.

Tlai lamah a ruang hi an va hlawm thei chauh a ni. Churachanpur mithi-ah chuan a ruang zuitu lirthei tam ber tum leh mihring tam ber tum an ti a. Lamka Damdawi In mitthi dahnaah dah a ta ni.

Mizoram-a raltlan lo lut zawng zawngte Burma, Bangladesh, Manipur tumah rilru na leh hrehawm in awm lo se la. Chhan leh vang awm lovin Chunglam-in a rawn tir lut lovang.

An ei leh in tur kan lo pek bakah Thlarau lamah pawh Pathian khawngaihna an dawn ngei theihna tur - 'Lal Isua i lan tir zawk ang u' nangmah-ah Isua hmel lang rawh se.

Latest News & Chhiar Hlawh