DOWNLOAD OUR APP

Read latest news on your phone
app-store
Asia ramten furpui an tuar na, chhiatna thlengah thi an pung zel
Jul 16, 2023

Asia khawmualpuiah fur lai a ni a, a kaihhnawiha chhiatna hrang hrang thlengah tun thla chhung ringawt pawhin mi 100 chuang an thi tawh.

Chawlhkar hnih liam ta chhung khan ruah a sur nasa hle a, hei hian ram tam tak - India, China leh Japan-ah tui lian leh lei min a thlen nasa hle.

Mi sang tam tak hmun him zawka an insuan a ngaih phah a ni.

Zirtawpni khan South Korea chuan ruah tam tak an dawn avangin an khawpui, Seoul-ah chuan inralrinna sang ber an khawng a, hetih lai hian Philippines thuneitute pawhin tropical cyclone an tuar dawn tih an sawi.

Kar tirah khan Japan pawhin Kyushu thliarkara tui a len nasat ber tum an tawng tih an lo puang tawh a, mi pariat an thi a, an zingah hian tual chhung politician pawh a tel a. Mi dang chin hriat loh pawh an awm nual.

Japan-a meteorological agency thupuangtu chuan, “Tun hmain hetiang reng rengin ruah a la sur ngai lo,” tiin a sawi a, khawpui tam takin ruah an dawn tam ber tum an tawng hlawm niin a sawi.

World Meteorological Organization-a hydrology, water & cryosphere director chuan ram changkang, Japan ram ang chi chu an inbuatsaih nasa a, tui lian lo thleng atan pawh nasa takin ruahmanna an nei niin a sawi.

“Hetih lai hian ram retheite chuan inralrinna an nei lo va, tui lian nasa taka invenna leh inruahman lawkna an nei thei ve lo,” tiin Stefan Uhlenbrook chuan Ningania thuchhuah a siamah a tar lang.

Japanese thuneitute chuan kar tir lamah khan Kyushu island-a prefecture pahniha cheng mi 4,20,000 chuang hmun himah an suan tih an lo puang tawh.

“I nunna a derthawng a, rang taka i chet chhuah a ngai,” tiin thupek an chhuahah an tar lang.

Hetih lai hian South Korean khawpui, Seoul-ah Zirtawpni khan ruah nasa tak a sur avangin mi 135 chu hmun himah sawn an ni a, chhungkaw 4,000 velin power an neih loh phah bawk.

Sorkar hotu liante nena emergency meeting an neihah Prime Minister Han Duck-soo chuan thihna thleng thei ven chu an ramin a ngaih pawimawh ber a nih thu a sawi.

“Sorkar mite reng reng chu inring renga awmin tun fur chhung zawng che mai thei turin an inpeih tur a ni,” tiin a sawi.

Thuneitute hnenah hian an thenawm, North Korea-in an inrina bula tuikhuah awm atanga tui an chhuah thut theih lak atang pawha inring reng turin a ti bawk a, North hian ruah tam tak an dawng ve reng tho.

North-in tuikhuah an sah hian sawi lawk an nei ngai lo va, tun hma lamah an lo sah tawh thinah South-ah tui lian leh thihna a lo thlen tawh thin.

China leh India pawhin tun hnai chawlhkarah ruah tam tak dawngin hmun hrang hrangah chhiatna a thleng nasa hle.

India hmar lamah chuan chawlhkar hnih liam ta chhungin lei min leh tui lian avangin mi 100 dawn an thi tawh a, thil tam tak a chhe tawh bawk.

Khawpui ber, Delhi-ah pawh lei hnuai rel chu hmun thenkhatah a che thei lo va, tui lianin an rama mihring cheng tam ber dawnna khawpuia kawngpuite a chim nasat avangin lirthei kal vel pawh a buai phah hle.

Online-a thlalak leh video thehdarhah khawlai mihring tang, kawng chen chena tui dai hmuh tur pawh a tam hle bawk.

China-ah pawh ruah sur nasa lutuk avanga chhiatna hrang hrang thlengah mi eng emaw zat an thi bawk a. Chhimthlang lam, Chongqing-ah pawh kar hmasa khan in lian tak a chim a, hei hi a bula lui tui luangin a dinna ram a lak vang a ni.

Hetih lai hian Cambodia khawpui, Phnom Penh-ah pawh kar hmasa khan tui a lian nasa hle a, a hmaa ruah sur chu ‘kum thum chhunga a tamber tum’ niin thuneituten an sawi a. District 14 velin tui lian hi an tuar.

Chhim lam deuh, Philippines-ah pawh Ningani zingah khan nasa takin tui a lian a, an khawpui, Manila-ah chuan lirthei tam tak tangin km 17 zeta thui an intlar hial a ni.

Manila thlawhna tumhmuna thlawhna thlawk chhuak leh lut tur tam tak thulhtir an ni a. Thuneitute chuan an khawpui hmarchhak lam chu tropical cyclone-in a nuai zui dawn avangin ruah a la sur belh dawn niin an sawi.

Scientist-te chuan khawvelah sik leh sa inthlak nasa avangin khawvel pumah tui lian a tam thei tih an lo sawi lawk tawh a. Ram tam takin sik leh sa uchuak tak tak an tuar mek bawk.

Ruah tam tak sura tui a len chhan dang nia scientist-ten an sawi chu sik leh sa inthlak nasa avanga khua lum zelin ruah a titam niin an sawi a. Boruak lum hian a pangngai aiin tui tam zawk a pai a, hei hi ruah tam takah a chang zui.

World Meteorological Organization chuan kar hmasaah khan sik leh sa thil thleng pakhat, El Niño chu Pacific Ocean khawchhak lamah insiamin hei hian tuipui pawh 0.5°C chuangin a tilum niin an sawi a, kum sarih chhunga a thlen vawi khatna a ni.

El Niño hian khawvel pum lum lam chu a tisang a, hei hian sik leh sa awm dan nasa takin a tidanglam thei a, chu chuan ruah pawh kum dang aiin a titam zawk thei niin an pawl chuan an sawi bawk a ni.

Latest News & Chhiar Hlawh